2. Surat Al-Baqarah, Medinan, 286 verses
٢. سورة البقرة, مدنية, 286 آية
بِسمِ اللَّهِ الرَّحمٰنِ الرَّحيمِ
الم ﴿١﴾ ذٰلِكَ الكِتٰبُ لا رَيبَ ۛ
فيهِ ۛ هُدًى لِلمُتَّقينَ ﴿٢﴾ الَّذينَ يُؤمِنونَ بِالغَيبِ وَيُقيمونَ
الصَّلوٰةَ وَمِمّا رَزَقنٰهُم يُنفِقونَ ﴿٣﴾ وَالَّذينَ يُؤمِنونَ بِما أُنزِلَ
إِلَيكَ وَما أُنزِلَ مِن قَبلِكَ وَبِالءاخِرَةِ هُم يوقِنونَ ﴿٤﴾ أُولٰئِكَ
عَلىٰ هُدًى مِن رَبِّهِم ۖ وَأُولٰئِكَ هُمُ المُفلِحونَ ﴿٥﴾ إِنَّ الَّذينَ
كَفَروا سَواءٌ عَلَيهِم ءَأَنذَرتَهُم أَم لَم تُنذِرهُم لا يُؤمِنونَ ﴿٦﴾ خَتَمَ
اللَّهُ عَلىٰ قُلوبِهِم وَعَلىٰ سَمعِهِم ۖ وَعَلىٰ أَبصٰرِهِم غِشٰوَةٌ ۖ
وَلَهُم عَذابٌ عَظيمٌ ﴿٧﴾ وَمِنَ النّاسِ مَن يَقولُ ءامَنّا بِاللَّهِ
وَبِاليَومِ الءاخِرِ وَما هُم بِمُؤمِنينَ ﴿٨﴾ يُخٰدِعونَ اللَّهَ وَالَّذينَ
ءامَنوا وَما يَخدَعونَ إِلّا أَنفُسَهُم وَما يَشعُرونَ ﴿٩﴾ فى قُلوبِهِم مَرَضٌ
فَزادَهُمُ اللَّهُ مَرَضًا ۖ وَلَهُم عَذابٌ أَليمٌ بِما كانوا يَكذِبونَ ﴿١٠﴾
وَإِذا قيلَ لَهُم لا تُفسِدوا فِى الأَرضِ قالوا إِنَّما نَحنُ مُصلِحونَ ﴿١١﴾
أَلا إِنَّهُم هُمُ المُفسِدونَ وَلٰكِن لا يَشعُرونَ ﴿١٢﴾ وَإِذا قيلَ لَهُم
ءامِنوا كَما ءامَنَ النّاسُ قالوا أَنُؤمِنُ كَما ءامَنَ السُّفَهاءُ ۗ أَلا
إِنَّهُم هُمُ السُّفَهاءُ وَلٰكِن لا يَعلَمونَ ﴿١٣﴾ وَإِذا لَقُوا الَّذينَ
ءامَنوا قالوا ءامَنّا وَإِذا خَلَوا إِلىٰ شَيٰطينِهِم قالوا إِنّا مَعَكُم
إِنَّما نَحنُ مُستَهزِءونَ ﴿١٤﴾ اللَّهُ يَستَهزِئُ بِهِم وَيَمُدُّهُم فى
طُغيٰنِهِم يَعمَهونَ ﴿١٥﴾ أُولٰئِكَ الَّذينَ اشتَرَوُا الضَّلٰلَةَ بِالهُدىٰ
فَما رَبِحَت تِجٰرَتُهُم وَما كانوا مُهتَدينَ ﴿١٦﴾ مَثَلُهُم كَمَثَلِ الَّذِى
استَوقَدَ نارًا فَلَمّا أَضاءَت ما حَولَهُ ذَهَبَ اللَّهُ بِنورِهِم وَتَرَكَهُم
فى ظُلُمٰتٍ لا يُبصِرونَ ﴿١٧﴾ صُمٌّ بُكمٌ عُمىٌ فَهُم لا يَرجِعونَ ﴿١٨﴾ أَو
كَصَيِّبٍ مِنَ السَّماءِ فيهِ ظُلُمٰتٌ وَرَعدٌ وَبَرقٌ يَجعَلونَ أَصٰبِعَهُم فى
ءاذانِهِم مِنَ الصَّوٰعِقِ حَذَرَ المَوتِ ۚ وَاللَّهُ مُحيطٌ بِالكٰفِرينَ ﴿١٩﴾
يَكادُ البَرقُ يَخطَفُ أَبصٰرَهُم ۖ كُلَّما أَضاءَ لَهُم مَشَوا فيهِ وَإِذا
أَظلَمَ عَلَيهِم قاموا ۚ وَلَو شاءَ اللَّهُ لَذَهَبَ بِسَمعِهِم وَأَبصٰرِهِم ۚ
إِنَّ اللَّهَ عَلىٰ كُلِّ شَيءٍ قَديرٌ ﴿٢٠﴾ يٰأَيُّهَا النّاسُ اعبُدوا
رَبَّكُمُ الَّذى خَلَقَكُم وَالَّذينَ مِن قَبلِكُم لَعَلَّكُم تَتَّقونَ ﴿٢١﴾
الَّذى جَعَلَ لَكُمُ الأَرضَ فِرٰشًا وَالسَّماءَ بِناءً وَأَنزَلَ مِنَ
السَّماءِ ماءً فَأَخرَجَ بِهِ مِنَ الثَّمَرٰتِ رِزقًا لَكُم ۖ فَلا تَجعَلوا
لِلَّهِ أَندادًا وَأَنتُم تَعلَمونَ ﴿٢٢﴾ وَإِن كُنتُم فى رَيبٍ مِمّا نَزَّلنا
عَلىٰ عَبدِنا فَأتوا بِسورَةٍ مِن مِثلِهِ وَادعوا شُهَداءَكُم مِن دونِ اللَّهِ
إِن كُنتُم صٰدِقينَ ﴿٢٣﴾ فَإِن لَم تَفعَلوا وَلَن تَفعَلوا فَاتَّقُوا النّارَ
الَّتى وَقودُهَا النّاسُ وَالحِجارَةُ ۖ أُعِدَّت لِلكٰفِرينَ ﴿٢٤﴾ وَبَشِّرِ
الَّذينَ ءامَنوا وَعَمِلُوا الصّٰلِحٰتِ أَنَّ لَهُم جَنّٰتٍ تَجرى مِن تَحتِهَا
الأَنهٰرُ ۖ كُلَّما رُزِقوا مِنها مِن ثَمَرَةٍ رِزقًا ۙ قالوا هٰذَا الَّذى رُزِقنا
مِن قَبلُ ۖ وَأُتوا بِهِ مُتَشٰبِهًا ۖ وَلَهُم فيها أَزوٰجٌ مُطَهَّرَةٌ ۖ وَهُم
فيها خٰلِدونَ ﴿٢٥﴾ إِنَّ اللَّهَ لا يَستَحيۦ أَن يَضرِبَ مَثَلًا ما بَعوضَةً
فَما فَوقَها ۚ فَأَمَّا الَّذينَ ءامَنوا فَيَعلَمونَ أَنَّهُ الحَقُّ مِن
رَبِّهِم ۖ وَأَمَّا الَّذينَ كَفَروا فَيَقولونَ ماذا أَرادَ اللَّهُ بِهٰذا
مَثَلًا ۘ يُضِلُّ بِهِ كَثيرًا وَيَهدى بِهِ كَثيرًا ۚ وَما يُضِلُّ بِهِ إِلَّا
الفٰسِقينَ ﴿٢٦﴾ الَّذينَ يَنقُضونَ عَهدَ اللَّهِ مِن بَعدِ ميثٰقِهِ وَيَقطَعونَ
ما أَمَرَ اللَّهُ بِهِ أَن يوصَلَ وَيُفسِدونَ فِى الأَرضِ ۚ أُولٰئِكَ هُمُ
الخٰسِرونَ ﴿٢٧﴾ كَيفَ تَكفُرونَ بِاللَّهِ وَكُنتُم أَموٰتًا فَأَحيٰكُم ۖ ثُمَّ
يُميتُكُم ثُمَّ يُحييكُم ثُمَّ إِلَيهِ تُرجَعونَ ﴿٢٨﴾ هُوَ الَّذى خَلَقَ لَكُم
ما فِى الأَرضِ جَميعًا ثُمَّ استَوىٰ إِلَى السَّماءِ فَسَوّىٰهُنَّ سَبعَ
سَمٰوٰتٍ ۚ وَهُوَ بِكُلِّ شَيءٍ عَليمٌ ﴿٢٩﴾ وَإِذ قالَ رَبُّكَ لِلمَلٰئِكَةِ
إِنّى جاعِلٌ فِى الأَرضِ خَليفَةً ۖ قالوا أَتَجعَلُ فيها مَن يُفسِدُ فيها
وَيَسفِكُ الدِّماءَ وَنَحنُ نُسَبِّحُ بِحَمدِكَ وَنُقَدِّسُ لَكَ ۖ قالَ إِنّى
أَعلَمُ ما لا تَعلَمونَ ﴿٣٠﴾ وَعَلَّمَ ءادَمَ الأَسماءَ كُلَّها ثُمَّ عَرَضَهُم
عَلَى المَلٰئِكَةِ فَقالَ أَنبِـٔونى بِأَسماءِ هٰؤُلاءِ إِن كُنتُم صٰدِقينَ ﴿٣١﴾
قالوا سُبحٰنَكَ لا عِلمَ لَنا إِلّا ما عَلَّمتَنا ۖ إِنَّكَ أَنتَ العَليمُ
الحَكيمُ ﴿٣٢﴾ قالَ يٰـٔادَمُ أَنبِئهُم بِأَسمائِهِم ۖ فَلَمّا أَنبَأَهُم
بِأَسمائِهِم قالَ أَلَم أَقُل لَكُم إِنّى أَعلَمُ غَيبَ السَّمٰوٰتِ وَالأَرضِ
وَأَعلَمُ ما تُبدونَ وَما كُنتُم تَكتُمونَ ﴿٣٣﴾ وَإِذ قُلنا لِلمَلٰئِكَةِ
اسجُدوا لِءادَمَ فَسَجَدوا إِلّا إِبليسَ أَبىٰ وَاستَكبَرَ وَكانَ مِنَ
الكٰفِرينَ ﴿٣٤﴾ وَقُلنا يٰـٔادَمُ اسكُن أَنتَ وَزَوجُكَ الجَنَّةَ وَكُلا مِنها
رَغَدًا حَيثُ شِئتُما وَلا تَقرَبا هٰذِهِ الشَّجَرَةَ فَتَكونا مِنَ الظّٰلِمينَ
﴿٣٥﴾ فَأَزَلَّهُمَا الشَّيطٰنُ عَنها فَأَخرَجَهُما مِمّا كانا فيهِ ۖ وَقُلنَا
اهبِطوا بَعضُكُم لِبَعضٍ عَدُوٌّ ۖ وَلَكُم فِى الأَرضِ مُستَقَرٌّ وَمَتٰعٌ
إِلىٰ حينٍ ﴿٣٦﴾ فَتَلَقّىٰ ءادَمُ مِن رَبِّهِ كَلِمٰتٍ فَتابَ عَلَيهِ ۚ إِنَّهُ
هُوَ التَّوّابُ الرَّحيمُ ﴿٣٧﴾ قُلنَا اهبِطوا مِنها جَميعًا ۖ فَإِمّا
يَأتِيَنَّكُم مِنّى هُدًى فَمَن تَبِعَ هُداىَ فَلا خَوفٌ عَلَيهِم وَلا هُم
يَحزَنونَ ﴿٣٨﴾ وَالَّذينَ كَفَروا وَكَذَّبوا بِـٔايٰتِنا أُولٰئِكَ أَصحٰبُ
النّارِ ۖ هُم فيها خٰلِدونَ ﴿٣٩﴾ يٰبَنى إِسرٰءيلَ اذكُروا نِعمَتِىَ الَّتى
أَنعَمتُ عَلَيكُم وَأَوفوا بِعَهدى أوفِ بِعَهدِكُم وَإِيّٰىَ فَارهَبونِ ﴿٤٠﴾
وَءامِنوا بِما أَنزَلتُ مُصَدِّقًا لِما مَعَكُم وَلا تَكونوا أَوَّلَ كافِرٍ
بِهِ ۖ وَلا تَشتَروا بِـٔايٰتى ثَمَنًا قَليلًا وَإِيّٰىَ فَاتَّقونِ ﴿٤١﴾ وَلا
تَلبِسُوا الحَقَّ بِالبٰطِلِ وَتَكتُمُوا الحَقَّ وَأَنتُم تَعلَمونَ ﴿٤٢﴾
وَأَقيمُوا الصَّلوٰةَ وَءاتُوا الزَّكوٰةَ وَاركَعوا مَعَ الرّٰكِعينَ ﴿٤٣﴾
أَتَأمُرونَ النّاسَ بِالبِرِّ وَتَنسَونَ أَنفُسَكُم وَأَنتُم تَتلونَ الكِتٰبَ ۚ
أَفَلا تَعقِلونَ ﴿٤٤﴾ وَاستَعينوا بِالصَّبرِ وَالصَّلوٰةِ ۚ وَإِنَّها
لَكَبيرَةٌ إِلّا عَلَى الخٰشِعينَ ﴿٤٥﴾ الَّذينَ يَظُنّونَ أَنَّهُم مُلٰقوا
رَبِّهِم وَأَنَّهُم إِلَيهِ رٰجِعونَ ﴿٤٦﴾ يٰبَنى إِسرٰءيلَ اذكُروا نِعمَتِىَ
الَّتى أَنعَمتُ عَلَيكُم وَأَنّى فَضَّلتُكُم عَلَى العٰلَمينَ ﴿٤٧﴾ وَاتَّقوا
يَومًا لا تَجزى نَفسٌ عَن نَفسٍ شَيـًٔا وَلا يُقبَلُ مِنها شَفٰعَةٌ وَلا
يُؤخَذُ مِنها عَدلٌ وَلا هُم يُنصَرونَ ﴿٤٨﴾ وَإِذ نَجَّينٰكُم مِن ءالِ فِرعَونَ
يَسومونَكُم سوءَ العَذابِ يُذَبِّحونَ أَبناءَكُم وَيَستَحيونَ نِساءَكُم ۚ وَفى
ذٰلِكُم بَلاءٌ مِن رَبِّكُم عَظيمٌ ﴿٤٩﴾ وَإِذ فَرَقنا بِكُمُ البَحرَ
فَأَنجَينٰكُم وَأَغرَقنا ءالَ فِرعَونَ وَأَنتُم تَنظُرونَ ﴿٥٠﴾ وَإِذ وٰعَدنا
موسىٰ أَربَعينَ لَيلَةً ثُمَّ اتَّخَذتُمُ العِجلَ مِن بَعدِهِ وَأَنتُم ظٰلِمونَ
﴿٥١﴾ ثُمَّ عَفَونا عَنكُم مِن بَعدِ ذٰلِكَ لَعَلَّكُم تَشكُرونَ ﴿٥٢﴾ وَإِذ
ءاتَينا موسَى الكِتٰبَ وَالفُرقانَ لَعَلَّكُم تَهتَدونَ ﴿٥٣﴾ وَإِذ قالَ موسىٰ
لِقَومِهِ يٰقَومِ إِنَّكُم ظَلَمتُم أَنفُسَكُم بِاتِّخاذِكُمُ العِجلَ فَتوبوا
إِلىٰ بارِئِكُم فَاقتُلوا أَنفُسَكُم ذٰلِكُم خَيرٌ لَكُم عِندَ بارِئِكُم فَتابَ
عَلَيكُم ۚ إِنَّهُ هُوَ التَّوّابُ الرَّحيمُ ﴿٥٤﴾ وَإِذ قُلتُم يٰموسىٰ لَن
نُؤمِنَ لَكَ حَتّىٰ نَرَى اللَّهَ جَهرَةً فَأَخَذَتكُمُ الصّٰعِقَةُ وَأَنتُم
تَنظُرونَ ﴿٥٥﴾ ثُمَّ بَعَثنٰكُم مِن بَعدِ مَوتِكُم لَعَلَّكُم تَشكُرونَ ﴿٥٦﴾
وَظَلَّلنا عَلَيكُمُ الغَمامَ وَأَنزَلنا عَلَيكُمُ المَنَّ وَالسَّلوىٰ ۖ كُلوا
مِن طَيِّبٰتِ ما رَزَقنٰكُم ۖ وَما ظَلَمونا وَلٰكِن كانوا أَنفُسَهُم يَظلِمونَ ﴿٥٧﴾
وَإِذ قُلنَا ادخُلوا هٰذِهِ القَريَةَ فَكُلوا مِنها حَيثُ شِئتُم رَغَدًا
وَادخُلُوا البابَ سُجَّدًا وَقولوا حِطَّةٌ نَغفِر لَكُم خَطٰيٰكُم ۚ وَسَنَزيدُ
المُحسِنينَ ﴿٥٨﴾ فَبَدَّلَ الَّذينَ ظَلَموا قَولًا غَيرَ الَّذى قيلَ لَهُم
فَأَنزَلنا عَلَى الَّذينَ ظَلَموا رِجزًا مِنَ السَّماءِ بِما كانوا يَفسُقونَ ﴿٥٩﴾
وَإِذِ استَسقىٰ موسىٰ لِقَومِهِ فَقُلنَا اضرِب بِعَصاكَ الحَجَرَ ۖ فَانفَجَرَت
مِنهُ اثنَتا عَشرَةَ عَينًا ۖ قَد عَلِمَ كُلُّ أُناسٍ مَشرَبَهُم ۖ كُلوا
وَاشرَبوا مِن رِزقِ اللَّهِ وَلا تَعثَوا فِى الأَرضِ مُفسِدينَ ﴿٦٠﴾ وَإِذ
قُلتُم يٰموسىٰ لَن نَصبِرَ عَلىٰ طَعامٍ وٰحِدٍ فَادعُ لَنا رَبَّكَ يُخرِج لَنا
مِمّا تُنبِتُ الأَرضُ مِن بَقلِها وَقِثّائِها وَفومِها وَعَدَسِها وَبَصَلِها ۖ
قالَ أَتَستَبدِلونَ الَّذى هُوَ أَدنىٰ بِالَّذى هُوَ خَيرٌ ۚ اهبِطوا مِصرًا
فَإِنَّ لَكُم ما سَأَلتُم ۗ وَضُرِبَت عَلَيهِمُ الذِّلَّةُ وَالمَسكَنَةُ وَباءو
بِغَضَبٍ مِنَ اللَّهِ ۗ ذٰلِكَ بِأَنَّهُم كانوا يَكفُرونَ بِـٔايٰتِ اللَّهِ
وَيَقتُلونَ النَّبِيّۦنَ بِغَيرِ الحَقِّ ۗ ذٰلِكَ بِما عَصَوا وَكانوا يَعتَدونَ
﴿٦١﴾ إِنَّ الَّذينَ ءامَنوا وَالَّذينَ هادوا وَالنَّصٰرىٰ وَالصّٰبِـٔينَ مَن
ءامَنَ بِاللَّهِ وَاليَومِ الءاخِرِ وَعَمِلَ صٰلِحًا فَلَهُم أَجرُهُم عِندَ
رَبِّهِم وَلا خَوفٌ عَلَيهِم وَلا هُم يَحزَنونَ ﴿٦٢﴾ وَإِذ أَخَذنا ميثٰقَكُم
وَرَفَعنا فَوقَكُمُ الطّورَ خُذوا ما ءاتَينٰكُم بِقُوَّةٍ وَاذكُروا ما فيهِ
لَعَلَّكُم تَتَّقونَ ﴿٦٣﴾ ثُمَّ تَوَلَّيتُم مِن بَعدِ ذٰلِكَ ۖ فَلَولا فَضلُ
اللَّهِ عَلَيكُم وَرَحمَتُهُ لَكُنتُم مِنَ الخٰسِرينَ ﴿٦٤﴾ وَلَقَد عَلِمتُمُ
الَّذينَ اعتَدَوا مِنكُم فِى السَّبتِ فَقُلنا لَهُم كونوا قِرَدَةً خٰسِـٔينَ ﴿٦٥﴾
فَجَعَلنٰها نَكٰلًا لِما بَينَ يَدَيها وَما خَلفَها وَمَوعِظَةً لِلمُتَّقينَ ﴿٦٦﴾
وَإِذ قالَ موسىٰ لِقَومِهِ إِنَّ اللَّهَ يَأمُرُكُم أَن تَذبَحوا بَقَرَةً ۖ
قالوا أَتَتَّخِذُنا هُزُوًا ۖ قالَ أَعوذُ بِاللَّهِ أَن أَكونَ مِنَ الجٰهِلينَ ﴿٦٧﴾
قالُوا ادعُ لَنا رَبَّكَ يُبَيِّن لَنا ما هِىَ ۚ قالَ إِنَّهُ يَقولُ إِنَّها
بَقَرَةٌ لا فارِضٌ وَلا بِكرٌ عَوانٌ بَينَ ذٰلِكَ ۖ فَافعَلوا ما تُؤمَرونَ ﴿٦٨﴾
قالُوا ادعُ لَنا رَبَّكَ يُبَيِّن لَنا ما لَونُها ۚ قالَ إِنَّهُ يَقولُ إِنَّها
بَقَرَةٌ صَفراءُ فاقِعٌ لَونُها تَسُرُّ النّٰظِرينَ ﴿٦٩﴾ قالُوا ادعُ لَنا
رَبَّكَ يُبَيِّن لَنا ما هِىَ إِنَّ البَقَرَ تَشٰبَهَ عَلَينا وَإِنّا إِن شاءَ
اللَّهُ لَمُهتَدونَ ﴿٧٠﴾ قالَ إِنَّهُ يَقولُ إِنَّها بَقَرَةٌ لا ذَلولٌ تُثيرُ
الأَرضَ وَلا تَسقِى الحَرثَ مُسَلَّمَةٌ لا شِيَةَ فيها ۚ قالُوا الـٰٔنَ جِئتَ
بِالحَقِّ ۚ فَذَبَحوها وَما كادوا يَفعَلونَ ﴿٧١﴾ وَإِذ قَتَلتُم نَفسًا
فَادّٰرَءتُم فيها ۖ وَاللَّهُ مُخرِجٌ ما كُنتُم تَكتُمونَ ﴿٧٢﴾ فَقُلنَا
اضرِبوهُ بِبَعضِها ۚ كَذٰلِكَ يُحىِ اللَّهُ المَوتىٰ وَيُريكُم ءايٰتِهِ
لَعَلَّكُم تَعقِلونَ ﴿٧٣﴾ ثُمَّ قَسَت قُلوبُكُم مِن بَعدِ ذٰلِكَ فَهِىَ
كَالحِجارَةِ أَو أَشَدُّ قَسوَةً ۚ وَإِنَّ مِنَ الحِجارَةِ لَما يَتَفَجَّرُ
مِنهُ الأَنهٰرُ ۚ وَإِنَّ مِنها لَما يَشَّقَّقُ فَيَخرُجُ مِنهُ الماءُ ۚ
وَإِنَّ مِنها لَما يَهبِطُ مِن خَشيَةِ اللَّهِ ۗ وَمَا اللَّهُ بِغٰفِلٍ عَمّا
تَعمَلونَ ﴿٧٤﴾ أَفَتَطمَعونَ أَن يُؤمِنوا لَكُم وَقَد كانَ فَريقٌ مِنهُم يَسمَعونَ
كَلٰمَ اللَّهِ ثُمَّ يُحَرِّفونَهُ مِن بَعدِ ما عَقَلوهُ وَهُم يَعلَمونَ ﴿٧٥﴾
وَإِذا لَقُوا الَّذينَ ءامَنوا قالوا ءامَنّا وَإِذا خَلا بَعضُهُم إِلىٰ بَعضٍ
قالوا أَتُحَدِّثونَهُم بِما فَتَحَ اللَّهُ عَلَيكُم لِيُحاجّوكُم بِهِ عِندَ
رَبِّكُم ۚ أَفَلا تَعقِلونَ ﴿٧٦﴾ أَوَلا يَعلَمونَ أَنَّ اللَّهَ يَعلَمُ ما
يُسِرّونَ وَما يُعلِنونَ ﴿٧٧﴾ وَمِنهُم أُمِّيّونَ لا يَعلَمونَ الكِتٰبَ إِلّا
أَمانِىَّ وَإِن هُم إِلّا يَظُنّونَ ﴿٧٨﴾ فَوَيلٌ لِلَّذينَ يَكتُبونَ الكِتٰبَ
بِأَيديهِم ثُمَّ يَقولونَ هٰذا مِن عِندِ اللَّهِ لِيَشتَروا بِهِ ثَمَنًا
قَليلًا ۖ فَوَيلٌ لَهُم مِمّا كَتَبَت أَيديهِم وَوَيلٌ لَهُم مِمّا يَكسِبونَ ﴿٧٩﴾
وَقالوا لَن تَمَسَّنَا النّارُ إِلّا أَيّامًا مَعدودَةً ۚ قُل أَتَّخَذتُم عِندَ
اللَّهِ عَهدًا فَلَن يُخلِفَ اللَّهُ عَهدَهُ ۖ أَم تَقولونَ عَلَى اللَّهِ ما لا
تَعلَمونَ ﴿٨٠﴾ بَلىٰ مَن كَسَبَ سَيِّئَةً وَأَحٰطَت بِهِ خَطيـَٔتُهُ
فَأُولٰئِكَ أَصحٰبُ النّارِ ۖ هُم فيها خٰلِدونَ ﴿٨١﴾ وَالَّذينَ ءامَنوا
وَعَمِلُوا الصّٰلِحٰتِ أُولٰئِكَ أَصحٰبُ الجَنَّةِ ۖ هُم فيها خٰلِدونَ ﴿٨٢﴾
وَإِذ أَخَذنا ميثٰقَ بَنى إِسرٰءيلَ لا تَعبُدونَ إِلَّا اللَّهَ وَبِالوٰلِدَينِ
إِحسانًا وَذِى القُربىٰ وَاليَتٰمىٰ وَالمَسٰكينِ وَقولوا لِلنّاسِ حُسنًا
وَأَقيمُوا الصَّلوٰةَ وَءاتُوا الزَّكوٰةَ ثُمَّ تَوَلَّيتُم إِلّا قَليلًا
مِنكُم وَأَنتُم مُعرِضونَ ﴿٨٣﴾ وَإِذ أَخَذنا ميثٰقَكُم لا تَسفِكونَ دِماءَكُم
وَلا تُخرِجونَ أَنفُسَكُم مِن دِيٰرِكُم ثُمَّ أَقرَرتُم وَأَنتُم تَشهَدونَ ﴿٨٤﴾
ثُمَّ أَنتُم هٰؤُلاءِ تَقتُلونَ أَنفُسَكُم وَتُخرِجونَ فَريقًا مِنكُم مِن
دِيٰرِهِم تَظٰهَرونَ عَلَيهِم بِالإِثمِ وَالعُدوٰنِ وَإِن يَأتوكُم أُسٰرىٰ
تُفٰدوهُم وَهُوَ مُحَرَّمٌ عَلَيكُم إِخراجُهُم ۚ أَفَتُؤمِنونَ بِبَعضِ الكِتٰبِ
وَتَكفُرونَ بِبَعضٍ ۚ فَما جَزاءُ مَن يَفعَلُ ذٰلِكَ مِنكُم إِلّا خِزىٌ فِى
الحَيوٰةِ الدُّنيا ۖ وَيَومَ القِيٰمَةِ يُرَدّونَ إِلىٰ أَشَدِّ العَذابِ ۗ
وَمَا اللَّهُ بِغٰفِلٍ عَمّا تَعمَلونَ ﴿٨٥﴾ أُولٰئِكَ الَّذينَ اشتَرَوُا
الحَيوٰةَ الدُّنيا بِالءاخِرَةِ ۖ فَلا يُخَفَّفُ عَنهُمُ العَذابُ وَلا هُم
يُنصَرونَ ﴿٨٦﴾ وَلَقَد ءاتَينا موسَى الكِتٰبَ وَقَفَّينا مِن بَعدِهِ
بِالرُّسُلِ ۖ وَءاتَينا عيسَى ابنَ مَريَمَ البَيِّنٰتِ وَأَيَّدنٰهُ بِروحِ
القُدُسِ ۗ أَفَكُلَّما جاءَكُم رَسولٌ بِما لا تَهوىٰ أَنفُسُكُمُ استَكبَرتُم
فَفَريقًا كَذَّبتُم وَفَريقًا تَقتُلونَ ﴿٨٧﴾ وَقالوا قُلوبُنا غُلفٌ ۚ بَل
لَعَنَهُمُ اللَّهُ بِكُفرِهِم فَقَليلًا ما يُؤمِنونَ ﴿٨٨﴾ وَلَمّا جاءَهُم
كِتٰبٌ مِن عِندِ اللَّهِ مُصَدِّقٌ لِما مَعَهُم وَكانوا مِن قَبلُ يَستَفتِحونَ
عَلَى الَّذينَ كَفَروا فَلَمّا جاءَهُم ما عَرَفوا كَفَروا بِهِ ۚ فَلَعنَةُ
اللَّهِ عَلَى الكٰفِرينَ ﴿٨٩﴾ بِئسَمَا اشتَرَوا بِهِ أَنفُسَهُم أَن يَكفُروا
بِما أَنزَلَ اللَّهُ بَغيًا أَن يُنَزِّلَ اللَّهُ مِن فَضلِهِ عَلىٰ مَن يَشاءُ
مِن عِبادِهِ ۖ فَباءو بِغَضَبٍ عَلىٰ غَضَبٍ ۚ وَلِلكٰفِرينَ عَذابٌ مُهينٌ ﴿٩٠﴾
وَإِذا قيلَ لَهُم ءامِنوا بِما أَنزَلَ اللَّهُ قالوا نُؤمِنُ بِما أُنزِلَ
عَلَينا وَيَكفُرونَ بِما وَراءَهُ وَهُوَ الحَقُّ مُصَدِّقًا لِما مَعَهُم ۗ قُل
فَلِمَ تَقتُلونَ أَنبِياءَ اللَّهِ مِن قَبلُ إِن كُنتُم مُؤمِنينَ ﴿٩١﴾ وَلَقَد
جاءَكُم موسىٰ بِالبَيِّنٰتِ ثُمَّ اتَّخَذتُمُ العِجلَ مِن بَعدِهِ وَأَنتُم
ظٰلِمونَ ﴿٩٢﴾ وَإِذ أَخَذنا ميثٰقَكُم وَرَفَعنا فَوقَكُمُ الطّورَ خُذوا ما
ءاتَينٰكُم بِقُوَّةٍ وَاسمَعوا ۖ قالوا سَمِعنا وَعَصَينا وَأُشرِبوا فى
قُلوبِهِمُ العِجلَ بِكُفرِهِم ۚ قُل بِئسَما يَأمُرُكُم بِهِ إيمٰنُكُم إِن
كُنتُم مُؤمِنينَ ﴿٩٣﴾ قُل إِن كانَت لَكُمُ الدّارُ الءاخِرَةُ عِندَ اللَّهِ
خالِصَةً مِن دونِ النّاسِ فَتَمَنَّوُا المَوتَ إِن كُنتُم صٰدِقينَ ﴿٩٤﴾ وَلَن
يَتَمَنَّوهُ أَبَدًا بِما قَدَّمَت أَيديهِم ۗ وَاللَّهُ عَليمٌ بِالظّٰلِمينَ ﴿٩٥﴾
وَلَتَجِدَنَّهُم أَحرَصَ النّاسِ عَلىٰ حَيوٰةٍ وَمِنَ الَّذينَ أَشرَكوا ۚ
يَوَدُّ أَحَدُهُم لَو يُعَمَّرُ أَلفَ سَنَةٍ وَما هُوَ بِمُزَحزِحِهِ مِنَ
العَذابِ أَن يُعَمَّرَ ۗ وَاللَّهُ بَصيرٌ بِما يَعمَلونَ ﴿٩٦﴾ قُل مَن كانَ
عَدُوًّا لِجِبريلَ فَإِنَّهُ نَزَّلَهُ عَلىٰ قَلبِكَ بِإِذنِ اللَّهِ مُصَدِّقًا
لِما بَينَ يَدَيهِ وَهُدًى وَبُشرىٰ لِلمُؤمِنينَ ﴿٩٧﴾ مَن كانَ عَدُوًّا لِلَّهِ
وَمَلٰئِكَتِهِ وَرُسُلِهِ وَجِبريلَ وَميكىٰلَ فَإِنَّ اللَّهَ عَدُوٌّ
لِلكٰفِرينَ ﴿٩٨﴾ وَلَقَد أَنزَلنا إِلَيكَ ءايٰتٍ بَيِّنٰتٍ ۖ وَما يَكفُرُ بِها
إِلَّا الفٰسِقونَ ﴿٩٩﴾ أَوَكُلَّما عٰهَدوا عَهدًا نَبَذَهُ فَريقٌ مِنهُم ۚ بَل
أَكثَرُهُم لا يُؤمِنونَ ﴿١٠٠﴾ وَلَمّا جاءَهُم رَسولٌ مِن عِندِ اللَّهِ
مُصَدِّقٌ لِما مَعَهُم نَبَذَ فَريقٌ مِنَ الَّذينَ أوتُوا الكِتٰبَ كِتٰبَ
اللَّهِ وَراءَ ظُهورِهِم كَأَنَّهُم لا يَعلَمونَ ﴿١٠١﴾ وَاتَّبَعوا ما تَتلُوا
الشَّيٰطينُ عَلىٰ مُلكِ سُلَيمٰنَ ۖ وَما كَفَرَ سُلَيمٰنُ وَلٰكِنَّ الشَّيٰطينَ
كَفَروا يُعَلِّمونَ النّاسَ السِّحرَ وَما أُنزِلَ عَلَى المَلَكَينِ بِبابِلَ
هٰروتَ وَمٰروتَ ۚ وَما يُعَلِّمانِ مِن أَحَدٍ حَتّىٰ يَقولا إِنَّما نَحنُ
فِتنَةٌ فَلا تَكفُر ۖ فَيَتَعَلَّمونَ مِنهُما ما يُفَرِّقونَ بِهِ بَينَ المَرءِ
وَزَوجِهِ ۚ وَما هُم بِضارّينَ بِهِ مِن أَحَدٍ إِلّا بِإِذنِ اللَّهِ ۚ
وَيَتَعَلَّمونَ ما يَضُرُّهُم وَلا يَنفَعُهُم ۚ وَلَقَد عَلِموا لَمَنِ
اشتَرىٰهُ ما لَهُ فِى الءاخِرَةِ مِن خَلٰقٍ ۚ وَلَبِئسَ ما شَرَوا بِهِ
أَنفُسَهُم ۚ لَو كانوا يَعلَمونَ ﴿١٠٢﴾ وَلَو أَنَّهُم ءامَنوا وَاتَّقَوا
لَمَثوبَةٌ مِن عِندِ اللَّهِ خَيرٌ ۖ لَو كانوا يَعلَمونَ ﴿١٠٣﴾ يٰأَيُّهَا
الَّذينَ ءامَنوا لا تَقولوا رٰعِنا وَقولُوا انظُرنا وَاسمَعوا ۗ وَلِلكٰفِرينَ
عَذابٌ أَليمٌ ﴿١٠٤﴾ ما يَوَدُّ الَّذينَ كَفَروا مِن أَهلِ الكِتٰبِ وَلَا
المُشرِكينَ أَن يُنَزَّلَ عَلَيكُم مِن خَيرٍ مِن رَبِّكُم ۗ وَاللَّهُ يَختَصُّ
بِرَحمَتِهِ مَن يَشاءُ ۚ وَاللَّهُ ذُو الفَضلِ العَظيمِ ﴿١٠٥﴾ ما نَنسَخ مِن
ءايَةٍ أَو نُنسِها نَأتِ بِخَيرٍ مِنها أَو مِثلِها ۗ أَلَم تَعلَم أَنَّ اللَّهَ
عَلىٰ كُلِّ شَيءٍ قَديرٌ ﴿١٠٦﴾ أَلَم تَعلَم أَنَّ اللَّهَ لَهُ مُلكُ
السَّمٰوٰتِ وَالأَرضِ ۗ وَما لَكُم مِن دونِ اللَّهِ مِن وَلِىٍّ وَلا نَصيرٍ ﴿١٠٧﴾
أَم تُريدونَ أَن تَسـَٔلوا رَسولَكُم كَما سُئِلَ موسىٰ مِن قَبلُ ۗ وَمَن
يَتَبَدَّلِ الكُفرَ بِالإيمٰنِ فَقَد ضَلَّ سَواءَ السَّبيلِ ﴿١٠٨﴾ وَدَّ كَثيرٌ
مِن أَهلِ الكِتٰبِ لَو يَرُدّونَكُم مِن بَعدِ إيمٰنِكُم كُفّارًا حَسَدًا مِن
عِندِ أَنفُسِهِم مِن بَعدِ ما تَبَيَّنَ لَهُمُ الحَقُّ ۖ فَاعفوا وَاصفَحوا
حَتّىٰ يَأتِىَ اللَّهُ بِأَمرِهِ ۗ إِنَّ اللَّهَ عَلىٰ كُلِّ شَيءٍ قَديرٌ ﴿١٠٩﴾
وَأَقيمُوا الصَّلوٰةَ وَءاتُوا الزَّكوٰةَ ۚ وَما تُقَدِّموا لِأَنفُسِكُم مِن
خَيرٍ تَجِدوهُ عِندَ اللَّهِ ۗ إِنَّ اللَّهَ بِما تَعمَلونَ بَصيرٌ ﴿١١٠﴾
وَقالوا لَن يَدخُلَ الجَنَّةَ إِلّا مَن كانَ هودًا أَو نَصٰرىٰ ۗ تِلكَ
أَمانِيُّهُم ۗ قُل هاتوا بُرهٰنَكُم إِن كُنتُم صٰدِقينَ ﴿١١١﴾ بَلىٰ مَن أَسلَمَ
وَجهَهُ لِلَّهِ وَهُوَ مُحسِنٌ فَلَهُ أَجرُهُ عِندَ رَبِّهِ وَلا خَوفٌ عَلَيهِم
وَلا هُم يَحزَنونَ ﴿١١٢﴾ وَقالَتِ اليَهودُ لَيسَتِ النَّصٰرىٰ عَلىٰ شَيءٍ
وَقالَتِ النَّصٰرىٰ لَيسَتِ اليَهودُ عَلىٰ شَيءٍ وَهُم يَتلونَ الكِتٰبَ ۗ
كَذٰلِكَ قالَ الَّذينَ لا يَعلَمونَ مِثلَ قَولِهِم ۚ فَاللَّهُ يَحكُمُ بَينَهُم
يَومَ القِيٰمَةِ فيما كانوا فيهِ يَختَلِفونَ ﴿١١٣﴾ وَمَن أَظلَمُ مِمَّن مَنَعَ
مَسٰجِدَ اللَّهِ أَن يُذكَرَ فيهَا اسمُهُ وَسَعىٰ فى خَرابِها ۚ أُولٰئِكَ ما
كانَ لَهُم أَن يَدخُلوها إِلّا خائِفينَ ۚ لَهُم فِى الدُّنيا خِزىٌ وَلَهُم فِى
الءاخِرَةِ عَذابٌ عَظيمٌ ﴿١١٤﴾ وَلِلَّهِ المَشرِقُ وَالمَغرِبُ ۚ فَأَينَما
تُوَلّوا فَثَمَّ وَجهُ اللَّهِ ۚ إِنَّ اللَّهَ وٰسِعٌ عَليمٌ ﴿١١٥﴾ وَقالُوا
اتَّخَذَ اللَّهُ وَلَدًا ۗ سُبحٰنَهُ ۖ بَل لَهُ ما فِى السَّمٰوٰتِ وَالأَرضِ ۖ
كُلٌّ لَهُ قٰنِتونَ ﴿١١٦﴾ بَديعُ السَّمٰوٰتِ وَالأَرضِ ۖ وَإِذا قَضىٰ أَمرًا
فَإِنَّما يَقولُ لَهُ كُن فَيَكونُ ﴿١١٧﴾ وَقالَ الَّذينَ لا يَعلَمونَ لَولا
يُكَلِّمُنَا اللَّهُ أَو تَأتينا ءايَةٌ ۗ كَذٰلِكَ قالَ الَّذينَ مِن قَبلِهِم
مِثلَ قَولِهِم ۘ تَشٰبَهَت قُلوبُهُم ۗ قَد بَيَّنَّا الءايٰتِ لِقَومٍ يوقِنونَ ﴿١١٨﴾
إِنّا أَرسَلنٰكَ بِالحَقِّ بَشيرًا وَنَذيرًا ۖ وَلا تُسـَٔلُ عَن أَصحٰبِ
الجَحيمِ ﴿١١٩﴾ وَلَن تَرضىٰ عَنكَ اليَهودُ وَلَا النَّصٰرىٰ حَتّىٰ تَتَّبِعَ
مِلَّتَهُم ۗ قُل إِنَّ هُدَى اللَّهِ هُوَ الهُدىٰ ۗ وَلَئِنِ اتَّبَعتَ
أَهواءَهُم بَعدَ الَّذى جاءَكَ مِنَ العِلمِ ۙ ما لَكَ مِنَ اللَّهِ مِن وَلِىٍّ
وَلا نَصيرٍ ﴿١٢٠﴾ الَّذينَ ءاتَينٰهُمُ الكِتٰبَ يَتلونَهُ حَقَّ تِلاوَتِهِ
أُولٰئِكَ يُؤمِنونَ بِهِ ۗ وَمَن يَكفُر بِهِ فَأُولٰئِكَ هُمُ الخٰسِرونَ ﴿١٢١﴾
يٰبَنى إِسرٰءيلَ اذكُروا نِعمَتِىَ الَّتى أَنعَمتُ عَلَيكُم وَأَنّى فَضَّلتُكُم
عَلَى العٰلَمينَ ﴿١٢٢﴾ وَاتَّقوا يَومًا لا تَجزى نَفسٌ عَن نَفسٍ شَيـًٔا وَلا
يُقبَلُ مِنها عَدلٌ وَلا تَنفَعُها شَفٰعَةٌ وَلا هُم يُنصَرونَ ﴿١٢٣﴾ وَإِذِ
ابتَلىٰ إِبرٰهۦمَ رَبُّهُ بِكَلِمٰتٍ فَأَتَمَّهُنَّ ۖ قالَ إِنّى جاعِلُكَ لِلنّاسِ
إِمامًا ۖ قالَ وَمِن ذُرِّيَّتى ۖ قالَ لا يَنالُ عَهدِى الظّٰلِمينَ ﴿١٢٤﴾ وَإِذ
جَعَلنَا البَيتَ مَثابَةً لِلنّاسِ وَأَمنًا وَاتَّخِذوا مِن مَقامِ إِبرٰهۦمَ
مُصَلًّى ۖ وَعَهِدنا إِلىٰ إِبرٰهۦمَ وَإِسمٰعيلَ أَن طَهِّرا بَيتِىَ
لِلطّائِفينَ وَالعٰكِفينَ وَالرُّكَّعِ السُّجودِ ﴿١٢٥﴾ وَإِذ قالَ إِبرٰهۦمُ
رَبِّ اجعَل هٰذا بَلَدًا ءامِنًا وَارزُق أَهلَهُ مِنَ الثَّمَرٰتِ مَن ءامَنَ
مِنهُم بِاللَّهِ وَاليَومِ الءاخِرِ ۖ قالَ وَمَن كَفَرَ فَأُمَتِّعُهُ قَليلًا
ثُمَّ أَضطَرُّهُ إِلىٰ عَذابِ النّارِ ۖ وَبِئسَ المَصيرُ ﴿١٢٦﴾ وَإِذ يَرفَعُ
إِبرٰهۦمُ القَواعِدَ مِنَ البَيتِ وَإِسمٰعيلُ رَبَّنا تَقَبَّل مِنّا ۖ إِنَّكَ
أَنتَ السَّميعُ العَليمُ ﴿١٢٧﴾ رَبَّنا وَاجعَلنا مُسلِمَينِ لَكَ وَمِن
ذُرِّيَّتِنا أُمَّةً مُسلِمَةً لَكَ وَأَرِنا مَناسِكَنا وَتُب عَلَينا ۖ إِنَّكَ
أَنتَ التَّوّابُ الرَّحيمُ ﴿١٢٨﴾ رَبَّنا وَابعَث فيهِم رَسولًا مِنهُم يَتلوا
عَلَيهِم ءايٰتِكَ وَيُعَلِّمُهُمُ الكِتٰبَ وَالحِكمَةَ وَيُزَكّيهِم ۚ إِنَّكَ
أَنتَ العَزيزُ الحَكيمُ ﴿١٢٩﴾ وَمَن يَرغَبُ عَن مِلَّةِ إِبرٰهۦمَ إِلّا مَن
سَفِهَ نَفسَهُ ۚ وَلَقَدِ اصطَفَينٰهُ فِى الدُّنيا ۖ وَإِنَّهُ فِى الءاخِرَةِ
لَمِنَ الصّٰلِحينَ ﴿١٣٠﴾ إِذ قالَ لَهُ رَبُّهُ أَسلِم ۖ قالَ أَسلَمتُ لِرَبِّ
العٰلَمينَ ﴿١٣١﴾ وَوَصّىٰ بِها إِبرٰهۦمُ بَنيهِ وَيَعقوبُ يٰبَنِىَّ إِنَّ
اللَّهَ اصطَفىٰ لَكُمُ الدّينَ فَلا تَموتُنَّ إِلّا وَأَنتُم مُسلِمونَ ﴿١٣٢﴾
أَم كُنتُم شُهَداءَ إِذ حَضَرَ يَعقوبَ المَوتُ إِذ قالَ لِبَنيهِ ما تَعبُدونَ
مِن بَعدى قالوا نَعبُدُ إِلٰهَكَ وَإِلٰهَ ءابائِكَ إِبرٰهۦمَ وَإِسمٰعيلَ
وَإِسحٰقَ إِلٰهًا وٰحِدًا وَنَحنُ لَهُ مُسلِمونَ ﴿١٣٣﴾ تِلكَ أُمَّةٌ قَد خَلَت ۖ
لَها ما كَسَبَت وَلَكُم ما كَسَبتُم ۖ وَلا تُسـَٔلونَ عَمّا كانوا يَعمَلونَ ﴿١٣٤﴾
وَقالوا كونوا هودًا أَو نَصٰرىٰ تَهتَدوا ۗ قُل بَل مِلَّةَ إِبرٰهۦمَ حَنيفًا ۖ
وَما كانَ مِنَ المُشرِكينَ ﴿١٣٥﴾ قولوا ءامَنّا بِاللَّهِ وَما أُنزِلَ إِلَينا
وَما أُنزِلَ إِلىٰ إِبرٰهۦمَ وَإِسمٰعيلَ وَإِسحٰقَ وَيَعقوبَ وَالأَسباطِ وَما
أوتِىَ موسىٰ وَعيسىٰ وَما أوتِىَ النَّبِيّونَ مِن رَبِّهِم لا نُفَرِّقُ بَينَ
أَحَدٍ مِنهُم وَنَحنُ لَهُ مُسلِمونَ ﴿١٣٦﴾ فَإِن ءامَنوا بِمِثلِ ما ءامَنتُم
بِهِ فَقَدِ اهتَدَوا ۖ وَإِن تَوَلَّوا فَإِنَّما هُم فى شِقاقٍ ۖ
فَسَيَكفيكَهُمُ اللَّهُ ۚ وَهُوَ السَّميعُ العَليمُ ﴿١٣٧﴾ صِبغَةَ اللَّهِ ۖ
وَمَن أَحسَنُ مِنَ اللَّهِ صِبغَةً ۖ وَنَحنُ لَهُ عٰبِدونَ ﴿١٣٨﴾ قُل
أَتُحاجّونَنا فِى اللَّهِ وَهُوَ رَبُّنا وَرَبُّكُم وَلَنا أَعمٰلُنا وَلَكُم
أَعمٰلُكُم وَنَحنُ لَهُ مُخلِصونَ ﴿١٣٩﴾ أَم تَقولونَ إِنَّ إِبرٰهۦمَ
وَإِسمٰعيلَ وَإِسحٰقَ وَيَعقوبَ وَالأَسباطَ كانوا هودًا أَو نَصٰرىٰ ۗ قُل
ءَأَنتُم أَعلَمُ أَمِ اللَّهُ ۗ وَمَن أَظلَمُ مِمَّن كَتَمَ شَهٰدَةً عِندَهُ
مِنَ اللَّهِ ۗ وَمَا اللَّهُ بِغٰفِلٍ عَمّا تَعمَلونَ ﴿١٤٠﴾ تِلكَ أُمَّةٌ قَد
خَلَت ۖ لَها ما كَسَبَت وَلَكُم ما كَسَبتُم ۖ وَلا تُسـَٔلونَ عَمّا كانوا
يَعمَلونَ ﴿١٤١﴾ سَيَقولُ السُّفَهاءُ مِنَ النّاسِ ما وَلّىٰهُم عَن قِبلَتِهِمُ
الَّتى كانوا عَلَيها ۚ قُل لِلَّهِ المَشرِقُ وَالمَغرِبُ ۚ يَهدى مَن يَشاءُ
إِلىٰ صِرٰطٍ مُستَقيمٍ ﴿١٤٢﴾ وَكَذٰلِكَ جَعَلنٰكُم أُمَّةً وَسَطًا لِتَكونوا
شُهَداءَ عَلَى النّاسِ وَيَكونَ الرَّسولُ عَلَيكُم شَهيدًا ۗ وَما جَعَلنَا
القِبلَةَ الَّتى كُنتَ عَلَيها إِلّا لِنَعلَمَ مَن يَتَّبِعُ الرَّسولَ مِمَّن
يَنقَلِبُ عَلىٰ عَقِبَيهِ ۚ وَإِن كانَت لَكَبيرَةً إِلّا عَلَى الَّذينَ هَدَى
اللَّهُ ۗ وَما كانَ اللَّهُ لِيُضيعَ إيمٰنَكُم ۚ إِنَّ اللَّهَ بِالنّاسِ
لَرَءوفٌ رَحيمٌ ﴿١٤٣﴾ قَد نَرىٰ تَقَلُّبَ وَجهِكَ فِى السَّماءِ ۖ
فَلَنُوَلِّيَنَّكَ قِبلَةً تَرضىٰها ۚ فَوَلِّ وَجهَكَ شَطرَ المَسجِدِ الحَرامِ
ۚ وَحَيثُ ما كُنتُم فَوَلّوا وُجوهَكُم شَطرَهُ ۗ وَإِنَّ الَّذينَ أوتُوا
الكِتٰبَ لَيَعلَمونَ أَنَّهُ الحَقُّ مِن رَبِّهِم ۗ وَمَا اللَّهُ بِغٰفِلٍ
عَمّا يَعمَلونَ ﴿١٤٤﴾ وَلَئِن أَتَيتَ الَّذينَ أوتُوا الكِتٰبَ بِكُلِّ ءايَةٍ
ما تَبِعوا قِبلَتَكَ ۚ وَما أَنتَ بِتابِعٍ قِبلَتَهُم ۚ وَما بَعضُهُم بِتابِعٍ
قِبلَةَ بَعضٍ ۚ وَلَئِنِ اتَّبَعتَ أَهواءَهُم مِن بَعدِ ما جاءَكَ مِنَ العِلمِ
ۙ إِنَّكَ إِذًا لَمِنَ الظّٰلِمينَ ﴿١٤٥﴾ الَّذينَ ءاتَينٰهُمُ الكِتٰبَ
يَعرِفونَهُ كَما يَعرِفونَ أَبناءَهُم ۖ وَإِنَّ فَريقًا مِنهُم لَيَكتُمونَ
الحَقَّ وَهُم يَعلَمونَ ﴿١٤٦﴾ الحَقُّ مِن رَبِّكَ ۖ فَلا تَكونَنَّ مِنَ
المُمتَرينَ ﴿١٤٧﴾ وَلِكُلٍّ وِجهَةٌ هُوَ مُوَلّيها ۖ فَاستَبِقُوا الخَيرٰتِ ۚ
أَينَ ما تَكونوا يَأتِ بِكُمُ اللَّهُ جَميعًا ۚ إِنَّ اللَّهَ عَلىٰ كُلِّ شَيءٍ
قَديرٌ ﴿١٤٨﴾ وَمِن حَيثُ خَرَجتَ فَوَلِّ وَجهَكَ شَطرَ المَسجِدِ الحَرامِ ۖ
وَإِنَّهُ لَلحَقُّ مِن رَبِّكَ ۗ وَمَا اللَّهُ بِغٰفِلٍ عَمّا تَعمَلونَ ﴿١٤٩﴾
وَمِن حَيثُ خَرَجتَ فَوَلِّ وَجهَكَ شَطرَ المَسجِدِ الحَرامِ ۚ وَحَيثُ ما
كُنتُم فَوَلّوا وُجوهَكُم شَطرَهُ لِئَلّا يَكونَ لِلنّاسِ عَلَيكُم حُجَّةٌ
إِلَّا الَّذينَ ظَلَموا مِنهُم فَلا تَخشَوهُم وَاخشَونى وَلِأُتِمَّ نِعمَتى
عَلَيكُم وَلَعَلَّكُم تَهتَدونَ ﴿١٥٠﴾ كَما أَرسَلنا فيكُم رَسولًا مِنكُم يَتلوا
عَلَيكُم ءايٰتِنا وَيُزَكّيكُم وَيُعَلِّمُكُمُ الكِتٰبَ وَالحِكمَةَ
وَيُعَلِّمُكُم ما لَم تَكونوا تَعلَمونَ ﴿١٥١﴾ فَاذكُرونى أَذكُركُم وَاشكُروا لى
وَلا تَكفُرونِ ﴿١٥٢﴾ يٰأَيُّهَا الَّذينَ ءامَنُوا استَعينوا بِالصَّبرِ
وَالصَّلوٰةِ ۚ إِنَّ اللَّهَ مَعَ الصّٰبِرينَ ﴿١٥٣﴾ وَلا تَقولوا لِمَن يُقتَلُ
فى سَبيلِ اللَّهِ أَموٰتٌ ۚ بَل أَحياءٌ وَلٰكِن لا تَشعُرونَ ﴿١٥٤﴾
وَلَنَبلُوَنَّكُم بِشَيءٍ مِنَ الخَوفِ وَالجوعِ وَنَقصٍ مِنَ الأَموٰلِ
وَالأَنفُسِ وَالثَّمَرٰتِ ۗ وَبَشِّرِ الصّٰبِرينَ ﴿١٥٥﴾ الَّذينَ إِذا
أَصٰبَتهُم مُصيبَةٌ قالوا إِنّا لِلَّهِ وَإِنّا إِلَيهِ رٰجِعونَ ﴿١٥٦﴾
أُولٰئِكَ عَلَيهِم صَلَوٰتٌ مِن رَبِّهِم وَرَحمَةٌ ۖ وَأُولٰئِكَ هُمُ
المُهتَدونَ ﴿١٥٧﴾ إِنَّ الصَّفا وَالمَروَةَ مِن شَعائِرِ اللَّهِ ۖ فَمَن حَجَّ
البَيتَ أَوِ اعتَمَرَ فَلا جُناحَ عَلَيهِ أَن يَطَّوَّفَ بِهِما ۚ وَمَن
تَطَوَّعَ خَيرًا فَإِنَّ اللَّهَ شاكِرٌ عَليمٌ ﴿١٥٨﴾ إِنَّ الَّذينَ يَكتُمونَ
ما أَنزَلنا مِنَ البَيِّنٰتِ وَالهُدىٰ مِن بَعدِ ما بَيَّنّٰهُ لِلنّاسِ فِى
الكِتٰبِ ۙ أُولٰئِكَ يَلعَنُهُمُ اللَّهُ وَيَلعَنُهُمُ اللّٰعِنونَ ﴿١٥٩﴾ إِلَّا
الَّذينَ تابوا وَأَصلَحوا وَبَيَّنوا فَأُولٰئِكَ أَتوبُ عَلَيهِم ۚ وَأَنَا
التَّوّابُ الرَّحيمُ ﴿١٦٠﴾ إِنَّ الَّذينَ كَفَروا وَماتوا وَهُم كُفّارٌ
أُولٰئِكَ عَلَيهِم لَعنَةُ اللَّهِ وَالمَلٰئِكَةِ وَالنّاسِ أَجمَعينَ ﴿١٦١﴾
خٰلِدينَ فيها ۖ لا يُخَفَّفُ عَنهُمُ العَذابُ وَلا هُم يُنظَرونَ ﴿١٦٢﴾
وَإِلٰهُكُم إِلٰهٌ وٰحِدٌ ۖ لا إِلٰهَ إِلّا هُوَ الرَّحمٰنُ الرَّحيمُ ﴿١٦٣﴾
إِنَّ فى خَلقِ السَّمٰوٰتِ وَالأَرضِ وَاختِلٰفِ الَّيلِ وَالنَّهارِ وَالفُلكِ
الَّتى تَجرى فِى البَحرِ بِما يَنفَعُ النّاسَ وَما أَنزَلَ اللَّهُ مِنَ
السَّماءِ مِن ماءٍ فَأَحيا بِهِ الأَرضَ بَعدَ مَوتِها وَبَثَّ فيها مِن كُلِّ
دابَّةٍ وَتَصريفِ الرِّيٰحِ وَالسَّحابِ المُسَخَّرِ بَينَ السَّماءِ وَالأَرضِ
لَءايٰتٍ لِقَومٍ يَعقِلونَ ﴿١٦٤﴾ وَمِنَ النّاسِ مَن يَتَّخِذُ مِن دونِ اللَّهِ
أَندادًا يُحِبّونَهُم كَحُبِّ اللَّهِ ۖ وَالَّذينَ ءامَنوا أَشَدُّ حُبًّا
لِلَّهِ ۗ وَلَو يَرَى الَّذينَ ظَلَموا إِذ يَرَونَ العَذابَ أَنَّ القُوَّةَ
لِلَّهِ جَميعًا وَأَنَّ اللَّهَ شَديدُ العَذابِ ﴿١٦٥﴾ إِذ تَبَرَّأَ الَّذينَ
اتُّبِعوا مِنَ الَّذينَ اتَّبَعوا وَرَأَوُا العَذابَ وَتَقَطَّعَت بِهِمُ
الأَسبابُ ﴿١٦٦﴾ وَقالَ الَّذينَ اتَّبَعوا لَو أَنَّ لَنا كَرَّةً فَنَتَبَرَّأَ
مِنهُم كَما تَبَرَّءوا مِنّا ۗ كَذٰلِكَ يُريهِمُ اللَّهُ أَعمٰلَهُم حَسَرٰتٍ
عَلَيهِم ۖ وَما هُم بِخٰرِجينَ مِنَ النّارِ ﴿١٦٧﴾ يٰأَيُّهَا النّاسُ كُلوا
مِمّا فِى الأَرضِ حَلٰلًا طَيِّبًا وَلا تَتَّبِعوا خُطُوٰتِ الشَّيطٰنِ ۚ
إِنَّهُ لَكُم عَدُوٌّ مُبينٌ ﴿١٦٨﴾ إِنَّما يَأمُرُكُم بِالسّوءِ وَالفَحشاءِ
وَأَن تَقولوا عَلَى اللَّهِ ما لا تَعلَمونَ ﴿١٦٩﴾ وَإِذا قيلَ لَهُمُ اتَّبِعوا
ما أَنزَلَ اللَّهُ قالوا بَل نَتَّبِعُ ما أَلفَينا عَلَيهِ ءاباءَنا ۗ أَوَلَو
كانَ ءاباؤُهُم لا يَعقِلونَ شَيـًٔا وَلا يَهتَدونَ ﴿١٧٠﴾ وَمَثَلُ الَّذينَ
كَفَروا كَمَثَلِ الَّذى يَنعِقُ بِما لا يَسمَعُ إِلّا دُعاءً وَنِداءً ۚ صُمٌّ
بُكمٌ عُمىٌ فَهُم لا يَعقِلونَ ﴿١٧١﴾ يٰأَيُّهَا الَّذينَ ءامَنوا كُلوا مِن
طَيِّبٰتِ ما رَزَقنٰكُم وَاشكُروا لِلَّهِ إِن كُنتُم إِيّاهُ تَعبُدونَ ﴿١٧٢﴾
إِنَّما حَرَّمَ عَلَيكُمُ المَيتَةَ وَالدَّمَ وَلَحمَ الخِنزيرِ وَما أُهِلَّ
بِهِ لِغَيرِ اللَّهِ ۖ فَمَنِ اضطُرَّ غَيرَ باغٍ وَلا عادٍ فَلا إِثمَ عَلَيهِ ۚ
إِنَّ اللَّهَ غَفورٌ رَحيمٌ ﴿١٧٣﴾ إِنَّ الَّذينَ يَكتُمونَ ما أَنزَلَ اللَّهُ
مِنَ الكِتٰبِ وَيَشتَرونَ بِهِ ثَمَنًا قَليلًا ۙ أُولٰئِكَ ما يَأكُلونَ فى
بُطونِهِم إِلَّا النّارَ وَلا يُكَلِّمُهُمُ اللَّهُ يَومَ القِيٰمَةِ وَلا
يُزَكّيهِم وَلَهُم عَذابٌ أَليمٌ ﴿١٧٤﴾ أُولٰئِكَ الَّذينَ اشتَرَوُا الضَّلٰلَةَ
بِالهُدىٰ وَالعَذابَ بِالمَغفِرَةِ ۚ فَما أَصبَرَهُم عَلَى النّارِ ﴿١٧٥﴾ ذٰلِكَ
بِأَنَّ اللَّهَ نَزَّلَ الكِتٰبَ بِالحَقِّ ۗ وَإِنَّ الَّذينَ اختَلَفوا فِى
الكِتٰبِ لَفى شِقاقٍ بَعيدٍ ﴿١٧٦﴾ لَيسَ البِرَّ أَن تُوَلّوا وُجوهَكُم قِبَلَ
المَشرِقِ وَالمَغرِبِ وَلٰكِنَّ البِرَّ مَن ءامَنَ بِاللَّهِ وَاليَومِ الءاخِرِ
وَالمَلٰئِكَةِ وَالكِتٰبِ وَالنَّبِيّۦنَ وَءاتَى المالَ عَلىٰ حُبِّهِ ذَوِى
القُربىٰ وَاليَتٰمىٰ وَالمَسٰكينَ وَابنَ السَّبيلِ وَالسّائِلينَ وَفِى
الرِّقابِ وَأَقامَ الصَّلوٰةَ وَءاتَى الزَّكوٰةَ وَالموفونَ بِعَهدِهِم إِذا
عٰهَدوا ۖ وَالصّٰبِرينَ فِى البَأساءِ وَالضَّرّاءِ وَحينَ البَأسِ ۗ أُولٰئِكَ
الَّذينَ صَدَقوا ۖ وَأُولٰئِكَ هُمُ المُتَّقونَ ﴿١٧٧﴾ يٰأَيُّهَا الَّذينَ
ءامَنوا كُتِبَ عَلَيكُمُ القِصاصُ فِى القَتلَى ۖ الحُرُّ بِالحُرِّ وَالعَبدُ
بِالعَبدِ وَالأُنثىٰ بِالأُنثىٰ ۚ فَمَن عُفِىَ لَهُ مِن أَخيهِ شَيءٌ فَاتِّباعٌ
بِالمَعروفِ وَأَداءٌ إِلَيهِ بِإِحسٰنٍ ۗ ذٰلِكَ تَخفيفٌ مِن رَبِّكُم وَرَحمَةٌ
ۗ فَمَنِ اعتَدىٰ بَعدَ ذٰلِكَ فَلَهُ عَذابٌ أَليمٌ ﴿١٧٨﴾ وَلَكُم فِى القِصاصِ
حَيوٰةٌ يٰأُولِى الأَلبٰبِ لَعَلَّكُم تَتَّقونَ ﴿١٧٩﴾ كُتِبَ عَلَيكُم إِذا
حَضَرَ أَحَدَكُمُ المَوتُ إِن تَرَكَ خَيرًا الوَصِيَّةُ لِلوٰلِدَينِ
وَالأَقرَبينَ بِالمَعروفِ ۖ حَقًّا عَلَى المُتَّقينَ ﴿١٨٠﴾ فَمَن بَدَّلَهُ
بَعدَما سَمِعَهُ فَإِنَّما إِثمُهُ عَلَى الَّذينَ يُبَدِّلونَهُ ۚ إِنَّ اللَّهَ
سَميعٌ عَليمٌ ﴿١٨١﴾ فَمَن خافَ مِن موصٍ جَنَفًا أَو إِثمًا فَأَصلَحَ بَينَهُم
فَلا إِثمَ عَلَيهِ ۚ إِنَّ اللَّهَ غَفورٌ رَحيمٌ ﴿١٨٢﴾ يٰأَيُّهَا الَّذينَ
ءامَنوا كُتِبَ عَلَيكُمُ الصِّيامُ كَما كُتِبَ عَلَى الَّذينَ مِن قَبلِكُم
لَعَلَّكُم تَتَّقونَ ﴿١٨٣﴾ أَيّامًا مَعدودٰتٍ ۚ فَمَن كانَ مِنكُم مَريضًا أَو
عَلىٰ سَفَرٍ فَعِدَّةٌ مِن أَيّامٍ أُخَرَ ۚ وَعَلَى الَّذينَ يُطيقونَهُ فِديَةٌ
طَعامُ مِسكينٍ ۖ فَمَن تَطَوَّعَ خَيرًا فَهُوَ خَيرٌ لَهُ ۚ وَأَن تَصوموا خَيرٌ
لَكُم ۖ إِن كُنتُم تَعلَمونَ ﴿١٨٤﴾ شَهرُ رَمَضانَ الَّذى أُنزِلَ فيهِ القُرءانُ
هُدًى لِلنّاسِ وَبَيِّنٰتٍ مِنَ الهُدىٰ وَالفُرقانِ ۚ فَمَن شَهِدَ مِنكُمُ
الشَّهرَ فَليَصُمهُ ۖ وَمَن كانَ مَريضًا أَو عَلىٰ سَفَرٍ فَعِدَّةٌ مِن أَيّامٍ
أُخَرَ ۗ يُريدُ اللَّهُ بِكُمُ اليُسرَ وَلا يُريدُ بِكُمُ العُسرَ وَلِتُكمِلُوا
العِدَّةَ وَلِتُكَبِّرُوا اللَّهَ عَلىٰ ما هَدىٰكُم وَلَعَلَّكُم تَشكُرونَ ﴿١٨٥﴾
وَإِذا سَأَلَكَ عِبادى عَنّى فَإِنّى قَريبٌ ۖ أُجيبُ دَعوَةَ الدّاعِ إِذا دَعانِ
ۖ فَليَستَجيبوا لى وَليُؤمِنوا بى لَعَلَّهُم يَرشُدونَ ﴿١٨٦﴾ أُحِلَّ لَكُم
لَيلَةَ الصِّيامِ الرَّفَثُ إِلىٰ نِسائِكُم ۚ هُنَّ لِباسٌ لَكُم وَأَنتُم
لِباسٌ لَهُنَّ ۗ عَلِمَ اللَّهُ أَنَّكُم كُنتُم تَختانونَ أَنفُسَكُم فَتابَ
عَلَيكُم وَعَفا عَنكُم ۖ فَالـٰٔنَ بٰشِروهُنَّ وَابتَغوا ما كَتَبَ اللَّهُ
لَكُم ۚ وَكُلوا وَاشرَبوا حَتّىٰ يَتَبَيَّنَ لَكُمُ الخَيطُ الأَبيَضُ مِنَ
الخَيطِ الأَسوَدِ مِنَ الفَجرِ ۖ ثُمَّ أَتِمُّوا الصِّيامَ إِلَى الَّيلِ ۚ وَلا
تُبٰشِروهُنَّ وَأَنتُم عٰكِفونَ فِى المَسٰجِدِ ۗ تِلكَ حُدودُ اللَّهِ فَلا
تَقرَبوها ۗ كَذٰلِكَ يُبَيِّنُ اللَّهُ ءايٰتِهِ لِلنّاسِ لَعَلَّهُم يَتَّقونَ ﴿١٨٧﴾
وَلا تَأكُلوا أَموٰلَكُم بَينَكُم بِالبٰطِلِ وَتُدلوا بِها إِلَى الحُكّامِ
لِتَأكُلوا فَريقًا مِن أَموٰلِ النّاسِ بِالإِثمِ وَأَنتُم تَعلَمونَ ﴿١٨٨﴾ يَسـَٔلونَكَ
عَنِ الأَهِلَّةِ ۖ قُل هِىَ مَوٰقيتُ لِلنّاسِ وَالحَجِّ ۗ وَلَيسَ البِرُّ بِأَن
تَأتُوا البُيوتَ مِن ظُهورِها وَلٰكِنَّ البِرَّ مَنِ اتَّقىٰ ۗ وَأتُوا البُيوتَ
مِن أَبوٰبِها ۚ وَاتَّقُوا اللَّهَ لَعَلَّكُم تُفلِحونَ ﴿١٨٩﴾ وَقٰتِلوا فى
سَبيلِ اللَّهِ الَّذينَ يُقٰتِلونَكُم وَلا تَعتَدوا ۚ إِنَّ اللَّهَ لا يُحِبُّ
المُعتَدينَ ﴿١٩٠﴾ وَاقتُلوهُم حَيثُ ثَقِفتُموهُم وَأَخرِجوهُم مِن حَيثُ
أَخرَجوكُم ۚ وَالفِتنَةُ أَشَدُّ مِنَ القَتلِ ۚ وَلا تُقٰتِلوهُم عِندَ
المَسجِدِ الحَرامِ حَتّىٰ يُقٰتِلوكُم فيهِ ۖ فَإِن قٰتَلوكُم فَاقتُلوهُم ۗ
كَذٰلِكَ جَزاءُ الكٰفِرينَ ﴿١٩١﴾ فَإِنِ انتَهَوا فَإِنَّ اللَّهَ غَفورٌ رَحيمٌ ﴿١٩٢﴾
وَقٰتِلوهُم حَتّىٰ لا تَكونَ فِتنَةٌ وَيَكونَ الدّينُ لِلَّهِ ۖ فَإِنِ انتَهَوا
فَلا عُدوٰنَ إِلّا عَلَى الظّٰلِمينَ ﴿١٩٣﴾ الشَّهرُ الحَرامُ بِالشَّهرِ
الحَرامِ وَالحُرُمٰتُ قِصاصٌ ۚ فَمَنِ اعتَدىٰ عَلَيكُم فَاعتَدوا عَلَيهِ
بِمِثلِ مَا اعتَدىٰ عَلَيكُم ۚ وَاتَّقُوا اللَّهَ وَاعلَموا أَنَّ اللَّهَ مَعَ
المُتَّقينَ ﴿١٩٤﴾ وَأَنفِقوا فى سَبيلِ اللَّهِ وَلا تُلقوا بِأَيديكُم إِلَى
التَّهلُكَةِ ۛ وَأَحسِنوا ۛ إِنَّ اللَّهَ يُحِبُّ المُحسِنينَ ﴿١٩٥﴾ وَأَتِمُّوا
الحَجَّ وَالعُمرَةَ لِلَّهِ ۚ فَإِن أُحصِرتُم فَمَا استَيسَرَ مِنَ الهَدىِ ۖ
وَلا تَحلِقوا رُءوسَكُم حَتّىٰ يَبلُغَ الهَدىُ مَحِلَّهُ ۚ فَمَن كانَ مِنكُم
مَريضًا أَو بِهِ أَذًى مِن رَأسِهِ فَفِديَةٌ مِن صِيامٍ أَو صَدَقَةٍ أَو نُسُكٍ
ۚ فَإِذا أَمِنتُم فَمَن تَمَتَّعَ بِالعُمرَةِ إِلَى الحَجِّ فَمَا استَيسَرَ
مِنَ الهَدىِ ۚ فَمَن لَم يَجِد فَصِيامُ ثَلٰثَةِ أَيّامٍ فِى الحَجِّ وَسَبعَةٍ
إِذا رَجَعتُم ۗ تِلكَ عَشَرَةٌ كامِلَةٌ ۗ ذٰلِكَ لِمَن لَم يَكُن أَهلُهُ
حاضِرِى المَسجِدِ الحَرامِ ۚ وَاتَّقُوا اللَّهَ وَاعلَموا أَنَّ اللَّهَ شَديدُ
العِقابِ ﴿١٩٦﴾ الحَجُّ أَشهُرٌ مَعلومٰتٌ ۚ فَمَن فَرَضَ فيهِنَّ الحَجَّ فَلا
رَفَثَ وَلا فُسوقَ وَلا جِدالَ فِى الحَجِّ ۗ وَما تَفعَلوا مِن خَيرٍ يَعلَمهُ
اللَّهُ ۗ وَتَزَوَّدوا فَإِنَّ خَيرَ الزّادِ التَّقوىٰ ۚ وَاتَّقونِ يٰأُولِى
الأَلبٰبِ ﴿١٩٧﴾ لَيسَ عَلَيكُم جُناحٌ أَن تَبتَغوا فَضلًا مِن رَبِّكُم ۚ فَإِذا
أَفَضتُم مِن عَرَفٰتٍ فَاذكُرُوا اللَّهَ عِندَ المَشعَرِ الحَرامِ ۖ وَاذكُروهُ
كَما هَدىٰكُم وَإِن كُنتُم مِن قَبلِهِ لَمِنَ الضّالّينَ ﴿١٩٨﴾ ثُمَّ أَفيضوا
مِن حَيثُ أَفاضَ النّاسُ وَاستَغفِرُوا اللَّهَ ۚ إِنَّ اللَّهَ غَفورٌ رَحيمٌ ﴿١٩٩﴾
فَإِذا قَضَيتُم مَنٰسِكَكُم فَاذكُرُوا اللَّهَ كَذِكرِكُم ءاباءَكُم أَو أَشَدَّ
ذِكرًا ۗ فَمِنَ النّاسِ مَن يَقولُ رَبَّنا ءاتِنا فِى الدُّنيا وَما لَهُ فِى
الءاخِرَةِ مِن خَلٰقٍ ﴿٢٠٠﴾ وَمِنهُم مَن يَقولُ رَبَّنا ءاتِنا فِى الدُّنيا
حَسَنَةً وَفِى الءاخِرَةِ حَسَنَةً وَقِنا عَذابَ النّارِ ﴿٢٠١﴾ أُولٰئِكَ لَهُم
نَصيبٌ مِمّا كَسَبوا ۚ وَاللَّهُ سَريعُ الحِسابِ ﴿٢٠٢﴾ وَاذكُرُوا اللَّهَ فى
أَيّامٍ مَعدودٰتٍ ۚ فَمَن تَعَجَّلَ فى يَومَينِ فَلا إِثمَ عَلَيهِ وَمَن
تَأَخَّرَ فَلا إِثمَ عَلَيهِ ۚ لِمَنِ اتَّقىٰ ۗ وَاتَّقُوا اللَّهَ وَاعلَموا
أَنَّكُم إِلَيهِ تُحشَرونَ ﴿٢٠٣﴾ وَمِنَ النّاسِ مَن يُعجِبُكَ قَولُهُ فِى
الحَيوٰةِ الدُّنيا وَيُشهِدُ اللَّهَ عَلىٰ ما فى قَلبِهِ وَهُوَ أَلَدُّ
الخِصامِ ﴿٢٠٤﴾ وَإِذا تَوَلّىٰ سَعىٰ فِى الأَرضِ لِيُفسِدَ فيها وَيُهلِكَ
الحَرثَ وَالنَّسلَ ۗ وَاللَّهُ لا يُحِبُّ الفَسادَ ﴿٢٠٥﴾ وَإِذا قيلَ لَهُ
اتَّقِ اللَّهَ أَخَذَتهُ العِزَّةُ بِالإِثمِ ۚ فَحَسبُهُ جَهَنَّمُ ۚ وَلَبِئسَ
المِهادُ ﴿٢٠٦﴾ وَمِنَ النّاسِ مَن يَشرى نَفسَهُ ابتِغاءَ مَرضاتِ اللَّهِ ۗ
وَاللَّهُ رَءوفٌ بِالعِبادِ ﴿٢٠٧﴾ يٰأَيُّهَا الَّذينَ ءامَنُوا ادخُلوا فِى
السِّلمِ كافَّةً وَلا تَتَّبِعوا خُطُوٰتِ الشَّيطٰنِ ۚ إِنَّهُ لَكُم عَدُوٌّ
مُبينٌ ﴿٢٠٨﴾ فَإِن زَلَلتُم مِن بَعدِ ما جاءَتكُمُ البَيِّنٰتُ فَاعلَموا أَنَّ
اللَّهَ عَزيزٌ حَكيمٌ ﴿٢٠٩﴾ هَل يَنظُرونَ إِلّا أَن يَأتِيَهُمُ اللَّهُ فى
ظُلَلٍ مِنَ الغَمامِ وَالمَلٰئِكَةُ وَقُضِىَ الأَمرُ ۚ وَإِلَى اللَّهِ تُرجَعُ
الأُمورُ ﴿٢١٠﴾ سَل بَنى إِسرٰءيلَ كَم ءاتَينٰهُم مِن ءايَةٍ بَيِّنَةٍ ۗ وَمَن
يُبَدِّل نِعمَةَ اللَّهِ مِن بَعدِ ما جاءَتهُ فَإِنَّ اللَّهَ شَديدُ العِقابِ ﴿٢١١﴾
زُيِّنَ لِلَّذينَ كَفَرُوا الحَيوٰةُ الدُّنيا وَيَسخَرونَ مِنَ الَّذينَ ءامَنوا
ۘ وَالَّذينَ اتَّقَوا فَوقَهُم يَومَ القِيٰمَةِ ۗ وَاللَّهُ يَرزُقُ مَن يَشاءُ
بِغَيرِ حِسابٍ ﴿٢١٢﴾ كانَ النّاسُ أُمَّةً وٰحِدَةً فَبَعَثَ اللَّهُ
النَّبِيّۦنَ مُبَشِّرينَ وَمُنذِرينَ وَأَنزَلَ مَعَهُمُ الكِتٰبَ بِالحَقِّ
لِيَحكُمَ بَينَ النّاسِ فيمَا اختَلَفوا فيهِ ۚ وَمَا اختَلَفَ فيهِ إِلَّا
الَّذينَ أوتوهُ مِن بَعدِ ما جاءَتهُمُ البَيِّنٰتُ بَغيًا بَينَهُم ۖ فَهَدَى
اللَّهُ الَّذينَ ءامَنوا لِمَا اختَلَفوا فيهِ مِنَ الحَقِّ بِإِذنِهِ ۗ
وَاللَّهُ يَهدى مَن يَشاءُ إِلىٰ صِرٰطٍ مُستَقيمٍ ﴿٢١٣﴾ أَم حَسِبتُم أَن
تَدخُلُوا الجَنَّةَ وَلَمّا يَأتِكُم مَثَلُ الَّذينَ خَلَوا مِن قَبلِكُم ۖ
مَسَّتهُمُ البَأساءُ وَالضَّرّاءُ وَزُلزِلوا حَتّىٰ يَقولَ الرَّسولُ وَالَّذينَ
ءامَنوا مَعَهُ مَتىٰ نَصرُ اللَّهِ ۗ أَلا إِنَّ نَصرَ اللَّهِ قَريبٌ ﴿٢١٤﴾
يَسـَٔلونَكَ ماذا يُنفِقونَ ۖ قُل ما أَنفَقتُم مِن خَيرٍ فَلِلوٰلِدَينِ
وَالأَقرَبينَ وَاليَتٰمىٰ وَالمَسٰكينِ وَابنِ السَّبيلِ ۗ وَما تَفعَلوا مِن
خَيرٍ فَإِنَّ اللَّهَ بِهِ عَليمٌ ﴿٢١٥﴾ كُتِبَ عَلَيكُمُ القِتالُ وَهُوَ كُرهٌ
لَكُم ۖ وَعَسىٰ أَن تَكرَهوا شَيـًٔا وَهُوَ خَيرٌ لَكُم ۖ وَعَسىٰ أَن تُحِبّوا
شَيـًٔا وَهُوَ شَرٌّ لَكُم ۗ وَاللَّهُ يَعلَمُ وَأَنتُم لا تَعلَمونَ ﴿٢١٦﴾
يَسـَٔلونَكَ عَنِ الشَّهرِ الحَرامِ قِتالٍ فيهِ ۖ قُل قِتالٌ فيهِ كَبيرٌ ۖ
وَصَدٌّ عَن سَبيلِ اللَّهِ وَكُفرٌ بِهِ وَالمَسجِدِ الحَرامِ وَإِخراجُ أَهلِهِ
مِنهُ أَكبَرُ عِندَ اللَّهِ ۚ وَالفِتنَةُ أَكبَرُ مِنَ القَتلِ ۗ وَلا يَزالونَ
يُقٰتِلونَكُم حَتّىٰ يَرُدّوكُم عَن دينِكُم إِنِ استَطٰعوا ۚ وَمَن يَرتَدِد
مِنكُم عَن دينِهِ فَيَمُت وَهُوَ كافِرٌ فَأُولٰئِكَ حَبِطَت أَعمٰلُهُم فِى
الدُّنيا وَالءاخِرَةِ ۖ وَأُولٰئِكَ أَصحٰبُ النّارِ ۖ هُم فيها خٰلِدونَ ﴿٢١٧﴾
إِنَّ الَّذينَ ءامَنوا وَالَّذينَ هاجَروا وَجٰهَدوا فى سَبيلِ اللَّهِ أُولٰئِكَ
يَرجونَ رَحمَتَ اللَّهِ ۚ وَاللَّهُ غَفورٌ رَحيمٌ ﴿٢١٨﴾ يَسـَٔلونَكَ عَنِ
الخَمرِ وَالمَيسِرِ ۖ قُل فيهِما إِثمٌ كَبيرٌ وَمَنٰفِعُ لِلنّاسِ وَإِثمُهُما
أَكبَرُ مِن نَفعِهِما ۗ وَيَسـَٔلونَكَ ماذا يُنفِقونَ قُلِ العَفوَ ۗ كَذٰلِكَ
يُبَيِّنُ اللَّهُ لَكُمُ الءايٰتِ لَعَلَّكُم تَتَفَكَّرونَ ﴿٢١٩﴾ فِى الدُّنيا
وَالءاخِرَةِ ۗ وَيَسـَٔلونَكَ عَنِ اليَتٰمىٰ ۖ قُل إِصلاحٌ لَهُم خَيرٌ ۖ وَإِن
تُخالِطوهُم فَإِخوٰنُكُم ۚ وَاللَّهُ يَعلَمُ المُفسِدَ مِنَ المُصلِحِ ۚ وَلَو
شاءَ اللَّهُ لَأَعنَتَكُم ۚ إِنَّ اللَّهَ عَزيزٌ حَكيمٌ ﴿٢٢٠﴾ وَلا تَنكِحُوا
المُشرِكٰتِ حَتّىٰ يُؤمِنَّ ۚ وَلَأَمَةٌ مُؤمِنَةٌ خَيرٌ مِن مُشرِكَةٍ وَلَو
أَعجَبَتكُم ۗ وَلا تُنكِحُوا المُشرِكينَ حَتّىٰ يُؤمِنوا ۚ وَلَعَبدٌ مُؤمِنٌ
خَيرٌ مِن مُشرِكٍ وَلَو أَعجَبَكُم ۗ أُولٰئِكَ يَدعونَ إِلَى النّارِ ۖ
وَاللَّهُ يَدعوا إِلَى الجَنَّةِ وَالمَغفِرَةِ بِإِذنِهِ ۖ وَيُبَيِّنُ ءايٰتِهِ
لِلنّاسِ لَعَلَّهُم يَتَذَكَّرونَ ﴿٢٢١﴾ وَيَسـَٔلونَكَ عَنِ المَحيضِ ۖ قُل هُوَ
أَذًى فَاعتَزِلُوا النِّساءَ فِى المَحيضِ ۖ وَلا تَقرَبوهُنَّ حَتّىٰ يَطهُرنَ ۖ
فَإِذا تَطَهَّرنَ فَأتوهُنَّ مِن حَيثُ أَمَرَكُمُ اللَّهُ ۚ إِنَّ اللَّهَ
يُحِبُّ التَّوّٰبينَ وَيُحِبُّ المُتَطَهِّرينَ ﴿٢٢٢﴾ نِساؤُكُم حَرثٌ لَكُم
فَأتوا حَرثَكُم أَنّىٰ شِئتُم ۖ وَقَدِّموا لِأَنفُسِكُم ۚ وَاتَّقُوا اللَّهَ
وَاعلَموا أَنَّكُم مُلٰقوهُ ۗ وَبَشِّرِ المُؤمِنينَ ﴿٢٢٣﴾ وَلا تَجعَلُوا
اللَّهَ عُرضَةً لِأَيمٰنِكُم أَن تَبَرّوا وَتَتَّقوا وَتُصلِحوا بَينَ النّاسِ ۗ
وَاللَّهُ سَميعٌ عَليمٌ ﴿٢٢٤﴾ لا يُؤاخِذُكُمُ اللَّهُ بِاللَّغوِ فى أَيمٰنِكُم
وَلٰكِن يُؤاخِذُكُم بِما كَسَبَت قُلوبُكُم ۗ وَاللَّهُ غَفورٌ حَليمٌ ﴿٢٢٥﴾
لِلَّذينَ يُؤلونَ مِن نِسائِهِم تَرَبُّصُ أَربَعَةِ أَشهُرٍ ۖ فَإِن فاءو
فَإِنَّ اللَّهَ غَفورٌ رَحيمٌ ﴿٢٢٦﴾ وَإِن عَزَمُوا الطَّلٰقَ فَإِنَّ اللَّهَ سَميعٌ
عَليمٌ ﴿٢٢٧﴾ وَالمُطَلَّقٰتُ يَتَرَبَّصنَ بِأَنفُسِهِنَّ ثَلٰثَةَ قُروءٍ ۚ وَلا
يَحِلُّ لَهُنَّ أَن يَكتُمنَ ما خَلَقَ اللَّهُ فى أَرحامِهِنَّ إِن كُنَّ
يُؤمِنَّ بِاللَّهِ وَاليَومِ الءاخِرِ ۚ وَبُعولَتُهُنَّ أَحَقُّ بِرَدِّهِنَّ فى
ذٰلِكَ إِن أَرادوا إِصلٰحًا ۚ وَلَهُنَّ مِثلُ الَّذى عَلَيهِنَّ بِالمَعروفِ ۚ
وَلِلرِّجالِ عَلَيهِنَّ دَرَجَةٌ ۗ وَاللَّهُ عَزيزٌ حَكيمٌ ﴿٢٢٨﴾ الطَّلٰقُ
مَرَّتانِ ۖ فَإِمساكٌ بِمَعروفٍ أَو تَسريحٌ بِإِحسٰنٍ ۗ وَلا يَحِلُّ لَكُم أَن
تَأخُذوا مِمّا ءاتَيتُموهُنَّ شَيـًٔا إِلّا أَن يَخافا أَلّا يُقيما حُدودَ
اللَّهِ ۖ فَإِن خِفتُم أَلّا يُقيما حُدودَ اللَّهِ فَلا جُناحَ عَلَيهِما فيمَا
افتَدَت بِهِ ۗ تِلكَ حُدودُ اللَّهِ فَلا تَعتَدوها ۚ وَمَن يَتَعَدَّ حُدودَ
اللَّهِ فَأُولٰئِكَ هُمُ الظّٰلِمونَ ﴿٢٢٩﴾ فَإِن طَلَّقَها فَلا تَحِلُّ لَهُ
مِن بَعدُ حَتّىٰ تَنكِحَ زَوجًا غَيرَهُ ۗ فَإِن طَلَّقَها فَلا جُناحَ عَلَيهِما
أَن يَتَراجَعا إِن ظَنّا أَن يُقيما حُدودَ اللَّهِ ۗ وَتِلكَ حُدودُ اللَّهِ
يُبَيِّنُها لِقَومٍ يَعلَمونَ ﴿٢٣٠﴾ وَإِذا طَلَّقتُمُ النِّساءَ فَبَلَغنَ
أَجَلَهُنَّ فَأَمسِكوهُنَّ بِمَعروفٍ أَو سَرِّحوهُنَّ بِمَعروفٍ ۚ وَلا
تُمسِكوهُنَّ ضِرارًا لِتَعتَدوا ۚ وَمَن يَفعَل ذٰلِكَ فَقَد ظَلَمَ نَفسَهُ ۚ
وَلا تَتَّخِذوا ءايٰتِ اللَّهِ هُزُوًا ۚ وَاذكُروا نِعمَتَ اللَّهِ عَلَيكُم
وَما أَنزَلَ عَلَيكُم مِنَ الكِتٰبِ وَالحِكمَةِ يَعِظُكُم بِهِ ۚ وَاتَّقُوا
اللَّهَ وَاعلَموا أَنَّ اللَّهَ بِكُلِّ شَيءٍ عَليمٌ ﴿٢٣١﴾ وَإِذا طَلَّقتُمُ
النِّساءَ فَبَلَغنَ أَجَلَهُنَّ فَلا تَعضُلوهُنَّ أَن يَنكِحنَ أَزوٰجَهُنَّ
إِذا تَرٰضَوا بَينَهُم بِالمَعروفِ ۗ ذٰلِكَ يوعَظُ بِهِ مَن كانَ مِنكُم يُؤمِنُ
بِاللَّهِ وَاليَومِ الءاخِرِ ۗ ذٰلِكُم أَزكىٰ لَكُم وَأَطهَرُ ۗ وَاللَّهُ
يَعلَمُ وَأَنتُم لا تَعلَمونَ ﴿٢٣٢﴾ وَالوٰلِدٰتُ يُرضِعنَ أَولٰدَهُنَّ حَولَينِ
كامِلَينِ ۖ لِمَن أَرادَ أَن يُتِمَّ الرَّضاعَةَ ۚ وَعَلَى المَولودِ لَهُ
رِزقُهُنَّ وَكِسوَتُهُنَّ بِالمَعروفِ ۚ لا تُكَلَّفُ نَفسٌ إِلّا وُسعَها ۚ لا
تُضارَّ وٰلِدَةٌ بِوَلَدِها وَلا مَولودٌ لَهُ بِوَلَدِهِ ۚ وَعَلَى الوارِثِ
مِثلُ ذٰلِكَ ۗ فَإِن أَرادا فِصالًا عَن تَراضٍ مِنهُما وَتَشاوُرٍ فَلا جُناحَ
عَلَيهِما ۗ وَإِن أَرَدتُم أَن تَستَرضِعوا أَولٰدَكُم فَلا جُناحَ عَلَيكُم إِذا
سَلَّمتُم ما ءاتَيتُم بِالمَعروفِ ۗ وَاتَّقُوا اللَّهَ وَاعلَموا أَنَّ اللَّهَ
بِما تَعمَلونَ بَصيرٌ ﴿٢٣٣﴾ وَالَّذينَ يُتَوَفَّونَ مِنكُم وَيَذَرونَ أَزوٰجًا
يَتَرَبَّصنَ بِأَنفُسِهِنَّ أَربَعَةَ أَشهُرٍ وَعَشرًا ۖ فَإِذا بَلَغنَ
أَجَلَهُنَّ فَلا جُناحَ عَلَيكُم فيما فَعَلنَ فى أَنفُسِهِنَّ بِالمَعروفِ ۗ
وَاللَّهُ بِما تَعمَلونَ خَبيرٌ ﴿٢٣٤﴾ وَلا جُناحَ عَلَيكُم فيما عَرَّضتُم بِهِ
مِن خِطبَةِ النِّساءِ أَو أَكنَنتُم فى أَنفُسِكُم ۚ عَلِمَ اللَّهُ أَنَّكُم
سَتَذكُرونَهُنَّ وَلٰكِن لا تُواعِدوهُنَّ سِرًّا إِلّا أَن تَقولوا قَولًا
مَعروفًا ۚ وَلا تَعزِموا عُقدَةَ النِّكاحِ حَتّىٰ يَبلُغَ الكِتٰبُ أَجَلَهُ ۚ
وَاعلَموا أَنَّ اللَّهَ يَعلَمُ ما فى أَنفُسِكُم فَاحذَروهُ ۚ وَاعلَموا أَنَّ
اللَّهَ غَفورٌ حَليمٌ ﴿٢٣٥﴾ لا جُناحَ عَلَيكُم إِن طَلَّقتُمُ النِّساءَ ما لَم
تَمَسّوهُنَّ أَو تَفرِضوا لَهُنَّ فَريضَةً ۚ وَمَتِّعوهُنَّ عَلَى الموسِعِ
قَدَرُهُ وَعَلَى المُقتِرِ قَدَرُهُ مَتٰعًا بِالمَعروفِ ۖ حَقًّا عَلَى
المُحسِنينَ ﴿٢٣٦﴾ وَإِن طَلَّقتُموهُنَّ مِن قَبلِ أَن تَمَسّوهُنَّ وَقَد فَرَضتُم
لَهُنَّ فَريضَةً فَنِصفُ ما فَرَضتُم إِلّا أَن يَعفونَ أَو يَعفُوَا۟ الَّذى
بِيَدِهِ عُقدَةُ النِّكاحِ ۚ وَأَن تَعفوا أَقرَبُ لِلتَّقوىٰ ۚ وَلا تَنسَوُا
الفَضلَ بَينَكُم ۚ إِنَّ اللَّهَ بِما تَعمَلونَ بَصيرٌ ﴿٢٣٧﴾ حٰفِظوا عَلَى
الصَّلَوٰتِ وَالصَّلوٰةِ الوُسطىٰ وَقوموا لِلَّهِ قٰنِتينَ ﴿٢٣٨﴾ فَإِن خِفتُم
فَرِجالًا أَو رُكبانًا ۖ فَإِذا أَمِنتُم فَاذكُرُوا اللَّهَ كَما عَلَّمَكُم ما
لَم تَكونوا تَعلَمونَ ﴿٢٣٩﴾ وَالَّذينَ يُتَوَفَّونَ مِنكُم وَيَذَرونَ أَزوٰجًا
وَصِيَّةً لِأَزوٰجِهِم مَتٰعًا إِلَى الحَولِ غَيرَ إِخراجٍ ۚ فَإِن خَرَجنَ فَلا
جُناحَ عَلَيكُم فى ما فَعَلنَ فى أَنفُسِهِنَّ مِن مَعروفٍ ۗ وَاللَّهُ عَزيزٌ
حَكيمٌ ﴿٢٤٠﴾ وَلِلمُطَلَّقٰتِ مَتٰعٌ بِالمَعروفِ ۖ حَقًّا عَلَى المُتَّقينَ ﴿٢٤١﴾
كَذٰلِكَ يُبَيِّنُ اللَّهُ لَكُم ءايٰتِهِ لَعَلَّكُم تَعقِلونَ ﴿٢٤٢﴾ أَلَم تَرَ
إِلَى الَّذينَ خَرَجوا مِن دِيٰرِهِم وَهُم أُلوفٌ حَذَرَ المَوتِ فَقالَ لَهُمُ
اللَّهُ موتوا ثُمَّ أَحيٰهُم ۚ إِنَّ اللَّهَ لَذو فَضلٍ عَلَى النّاسِ وَلٰكِنَّ
أَكثَرَ النّاسِ لا يَشكُرونَ ﴿٢٤٣﴾ وَقٰتِلوا فى سَبيلِ اللَّهِ وَاعلَموا أَنَّ
اللَّهَ سَميعٌ عَليمٌ ﴿٢٤٤﴾ مَن ذَا الَّذى يُقرِضُ اللَّهَ قَرضًا حَسَنًا
فَيُضٰعِفَهُ لَهُ أَضعافًا كَثيرَةً ۚ وَاللَّهُ يَقبِضُ وَيَبصُۜطُ وَإِلَيهِ
تُرجَعونَ ﴿٢٤٥﴾ أَلَم تَرَ إِلَى المَلَإِ مِن بَنى إِسرٰءيلَ مِن بَعدِ موسىٰ
إِذ قالوا لِنَبِىٍّ لَهُمُ ابعَث لَنا مَلِكًا نُقٰتِل فى سَبيلِ اللَّهِ ۖ قالَ
هَل عَسَيتُم إِن كُتِبَ عَلَيكُمُ القِتالُ أَلّا تُقٰتِلوا ۖ قالوا وَما لَنا
أَلّا نُقٰتِلَ فى سَبيلِ اللَّهِ وَقَد أُخرِجنا مِن دِيٰرِنا وَأَبنائِنا ۖ
فَلَمّا كُتِبَ عَلَيهِمُ القِتالُ تَوَلَّوا إِلّا قَليلًا مِنهُم ۗ وَاللَّهُ
عَليمٌ بِالظّٰلِمينَ ﴿٢٤٦﴾ وَقالَ لَهُم نَبِيُّهُم إِنَّ اللَّهَ قَد بَعَثَ
لَكُم طالوتَ مَلِكًا ۚ قالوا أَنّىٰ يَكونُ لَهُ المُلكُ عَلَينا وَنَحنُ أَحَقُّ
بِالمُلكِ مِنهُ وَلَم يُؤتَ سَعَةً مِنَ المالِ ۚ قالَ إِنَّ اللَّهَ اصطَفىٰهُ
عَلَيكُم وَزادَهُ بَسطَةً فِى العِلمِ وَالجِسمِ ۖ وَاللَّهُ يُؤتى مُلكَهُ مَن
يَشاءُ ۚ وَاللَّهُ وٰسِعٌ عَليمٌ ﴿٢٤٧﴾ وَقالَ لَهُم نَبِيُّهُم إِنَّ ءايَةَ
مُلكِهِ أَن يَأتِيَكُمُ التّابوتُ فيهِ سَكينَةٌ مِن رَبِّكُم وَبَقِيَّةٌ مِمّا
تَرَكَ ءالُ موسىٰ وَءالُ هٰرونَ تَحمِلُهُ المَلٰئِكَةُ ۚ إِنَّ فى ذٰلِكَ
لَءايَةً لَكُم إِن كُنتُم مُؤمِنينَ ﴿٢٤٨﴾ فَلَمّا فَصَلَ طالوتُ بِالجُنودِ قالَ
إِنَّ اللَّهَ مُبتَليكُم بِنَهَرٍ فَمَن شَرِبَ مِنهُ فَلَيسَ مِنّى وَمَن لَم يَطعَمهُ
فَإِنَّهُ مِنّى إِلّا مَنِ اغتَرَفَ غُرفَةً بِيَدِهِ ۚ فَشَرِبوا مِنهُ إِلّا
قَليلًا مِنهُم ۚ فَلَمّا جاوَزَهُ هُوَ وَالَّذينَ ءامَنوا مَعَهُ قالوا لا
طاقَةَ لَنَا اليَومَ بِجالوتَ وَجُنودِهِ ۚ قالَ الَّذينَ يَظُنّونَ أَنَّهُم
مُلٰقُوا اللَّهِ كَم مِن فِئَةٍ قَليلَةٍ غَلَبَت فِئَةً كَثيرَةً بِإِذنِ
اللَّهِ ۗ وَاللَّهُ مَعَ الصّٰبِرينَ ﴿٢٤٩﴾ وَلَمّا بَرَزوا لِجالوتَ وَجُنودِهِ
قالوا رَبَّنا أَفرِغ عَلَينا صَبرًا وَثَبِّت أَقدامَنا وَانصُرنا عَلَى القَومِ
الكٰفِرينَ ﴿٢٥٠﴾ فَهَزَموهُم بِإِذنِ اللَّهِ وَقَتَلَ داوۥدُ جالوتَ وَءاتىٰهُ
اللَّهُ المُلكَ وَالحِكمَةَ وَعَلَّمَهُ مِمّا يَشاءُ ۗ وَلَولا دَفعُ اللَّهِ
النّاسَ بَعضَهُم بِبَعضٍ لَفَسَدَتِ الأَرضُ وَلٰكِنَّ اللَّهَ ذو فَضلٍ عَلَى
العٰلَمينَ ﴿٢٥١﴾ تِلكَ ءايٰتُ اللَّهِ نَتلوها عَلَيكَ بِالحَقِّ ۚ وَإِنَّكَ
لَمِنَ المُرسَلينَ ﴿٢٥٢﴾ تِلكَ الرُّسُلُ فَضَّلنا بَعضَهُم عَلىٰ بَعضٍ ۘ مِنهُم
مَن كَلَّمَ اللَّهُ ۖ وَرَفَعَ بَعضَهُم دَرَجٰتٍ ۚ وَءاتَينا عيسَى ابنَ مَريَمَ
البَيِّنٰتِ وَأَيَّدنٰهُ بِروحِ القُدُسِ ۗ وَلَو شاءَ اللَّهُ مَا اقتَتَلَ
الَّذينَ مِن بَعدِهِم مِن بَعدِ ما جاءَتهُمُ البَيِّنٰتُ وَلٰكِنِ اختَلَفوا
فَمِنهُم مَن ءامَنَ وَمِنهُم مَن كَفَرَ ۚ وَلَو شاءَ اللَّهُ مَا اقتَتَلوا
وَلٰكِنَّ اللَّهَ يَفعَلُ ما يُريدُ ﴿٢٥٣﴾ يٰأَيُّهَا الَّذينَ ءامَنوا أَنفِقوا
مِمّا رَزَقنٰكُم مِن قَبلِ أَن يَأتِىَ يَومٌ لا بَيعٌ فيهِ وَلا خُلَّةٌ وَلا
شَفٰعَةٌ ۗ وَالكٰفِرونَ هُمُ الظّٰلِمونَ ﴿٢٥٤﴾ اللَّهُ لا إِلٰهَ إِلّا هُوَ
الحَىُّ القَيّومُ ۚ لا تَأخُذُهُ سِنَةٌ وَلا نَومٌ ۚ لَهُ ما فِى السَّمٰوٰتِ
وَما فِى الأَرضِ ۗ مَن ذَا الَّذى يَشفَعُ عِندَهُ إِلّا بِإِذنِهِ ۚ يَعلَمُ ما
بَينَ أَيديهِم وَما خَلفَهُم ۖ وَلا يُحيطونَ بِشَيءٍ مِن عِلمِهِ إِلّا بِما
شاءَ ۚ وَسِعَ كُرسِيُّهُ السَّمٰوٰتِ وَالأَرضَ ۖ وَلا يَـٔودُهُ حِفظُهُما ۚ
وَهُوَ العَلِىُّ العَظيمُ ﴿٢٥٥﴾ لا إِكراهَ فِى الدّينِ ۖ قَد تَبَيَّنَ الرُّشدُ
مِنَ الغَىِّ ۚ فَمَن يَكفُر بِالطّٰغوتِ وَيُؤمِن بِاللَّهِ فَقَدِ استَمسَكَ
بِالعُروَةِ الوُثقىٰ لَا انفِصامَ لَها ۗ وَاللَّهُ سَميعٌ عَليمٌ ﴿٢٥٦﴾ اللَّهُ
وَلِىُّ الَّذينَ ءامَنوا يُخرِجُهُم مِنَ الظُّلُمٰتِ إِلَى النّورِ ۖ وَالَّذينَ
كَفَروا أَولِياؤُهُمُ الطّٰغوتُ يُخرِجونَهُم مِنَ النّورِ إِلَى الظُّلُمٰتِ ۗ
أُولٰئِكَ أَصحٰبُ النّارِ ۖ هُم فيها خٰلِدونَ ﴿٢٥٧﴾ أَلَم تَرَ إِلَى الَّذى
حاجَّ إِبرٰهۦمَ فى رَبِّهِ أَن ءاتىٰهُ اللَّهُ المُلكَ إِذ قالَ إِبرٰهۦمُ
رَبِّىَ الَّذى يُحيۦ وَيُميتُ قالَ أَنا۠ أُحيۦ وَأُميتُ ۖ قالَ إِبرٰهۦمُ
فَإِنَّ اللَّهَ يَأتى بِالشَّمسِ مِنَ المَشرِقِ فَأتِ بِها مِنَ المَغرِبِ
فَبُهِتَ الَّذى كَفَرَ ۗ وَاللَّهُ لا يَهدِى القَومَ الظّٰلِمينَ ﴿٢٥٨﴾ أَو
كَالَّذى مَرَّ عَلىٰ قَريَةٍ وَهِىَ خاوِيَةٌ عَلىٰ عُروشِها قالَ أَنّىٰ يُحيۦ
هٰذِهِ اللَّهُ بَعدَ مَوتِها ۖ فَأَماتَهُ اللَّهُ مِا۟ئَةَ عامٍ ثُمَّ بَعَثَهُ
ۖ قالَ كَم لَبِثتَ ۖ قالَ لَبِثتُ يَومًا أَو بَعضَ يَومٍ ۖ قالَ بَل لَبِثتَ
مِا۟ئَةَ عامٍ فَانظُر إِلىٰ طَعامِكَ وَشَرابِكَ لَم يَتَسَنَّه ۖ وَانظُر إِلىٰ
حِمارِكَ وَلِنَجعَلَكَ ءايَةً لِلنّاسِ ۖ وَانظُر إِلَى العِظامِ كَيفَ نُنشِزُها
ثُمَّ نَكسوها لَحمًا ۚ فَلَمّا تَبَيَّنَ لَهُ قالَ أَعلَمُ أَنَّ اللَّهَ عَلىٰ
كُلِّ شَيءٍ قَديرٌ ﴿٢٥٩﴾ وَإِذ قالَ إِبرٰهۦمُ رَبِّ أَرِنى كَيفَ تُحىِ المَوتىٰ
ۖ قالَ أَوَلَم تُؤمِن ۖ قالَ بَلىٰ وَلٰكِن لِيَطمَئِنَّ قَلبى ۖ قالَ فَخُذ
أَربَعَةً مِنَ الطَّيرِ فَصُرهُنَّ إِلَيكَ ثُمَّ اجعَل عَلىٰ كُلِّ جَبَلٍ
مِنهُنَّ جُزءًا ثُمَّ ادعُهُنَّ يَأتينَكَ سَعيًا ۚ وَاعلَم أَنَّ اللَّهَ عَزيزٌ
حَكيمٌ ﴿٢٦٠﴾ مَثَلُ الَّذينَ يُنفِقونَ أَموٰلَهُم فى سَبيلِ اللَّهِ كَمَثَلِ
حَبَّةٍ أَنبَتَت سَبعَ سَنابِلَ فى كُلِّ سُنبُلَةٍ مِا۟ئَةُ حَبَّةٍ ۗ وَاللَّهُ
يُضٰعِفُ لِمَن يَشاءُ ۗ وَاللَّهُ وٰسِعٌ عَليمٌ ﴿٢٦١﴾ الَّذينَ يُنفِقونَ
أَموٰلَهُم فى سَبيلِ اللَّهِ ثُمَّ لا يُتبِعونَ ما أَنفَقوا مَنًّا وَلا أَذًى ۙ
لَهُم أَجرُهُم عِندَ رَبِّهِم وَلا خَوفٌ عَلَيهِم وَلا هُم يَحزَنونَ ﴿٢٦٢﴾
قَولٌ مَعروفٌ وَمَغفِرَةٌ خَيرٌ مِن صَدَقَةٍ يَتبَعُها أَذًى ۗ وَاللَّهُ
غَنِىٌّ حَليمٌ ﴿٢٦٣﴾ يٰأَيُّهَا الَّذينَ ءامَنوا لا تُبطِلوا صَدَقٰتِكُم
بِالمَنِّ وَالأَذىٰ كَالَّذى يُنفِقُ مالَهُ رِئاءَ النّاسِ وَلا يُؤمِنُ
بِاللَّهِ وَاليَومِ الءاخِرِ ۖ فَمَثَلُهُ كَمَثَلِ صَفوانٍ عَلَيهِ تُرابٌ
فَأَصابَهُ وابِلٌ فَتَرَكَهُ صَلدًا ۖ لا يَقدِرونَ عَلىٰ شَيءٍ مِمّا كَسَبوا ۗ
وَاللَّهُ لا يَهدِى القَومَ الكٰفِرينَ ﴿٢٦٤﴾ وَمَثَلُ الَّذينَ يُنفِقونَ
أَموٰلَهُمُ ابتِغاءَ مَرضاتِ اللَّهِ وَتَثبيتًا مِن أَنفُسِهِم كَمَثَلِ جَنَّةٍ
بِرَبوَةٍ أَصابَها وابِلٌ فَـٔاتَت أُكُلَها ضِعفَينِ فَإِن لَم يُصِبها وابِلٌ
فَطَلٌّ ۗ وَاللَّهُ بِما تَعمَلونَ بَصيرٌ ﴿٢٦٥﴾ أَيَوَدُّ أَحَدُكُم أَن تَكونَ
لَهُ جَنَّةٌ مِن نَخيلٍ وَأَعنابٍ تَجرى مِن تَحتِهَا الأَنهٰرُ لَهُ فيها مِن
كُلِّ الثَّمَرٰتِ وَأَصابَهُ الكِبَرُ وَلَهُ ذُرِّيَّةٌ ضُعَفاءُ فَأَصابَها
إِعصارٌ فيهِ نارٌ فَاحتَرَقَت ۗ كَذٰلِكَ يُبَيِّنُ اللَّهُ لَكُمُ الءايٰتِ
لَعَلَّكُم تَتَفَكَّرونَ ﴿٢٦٦﴾ يٰأَيُّهَا الَّذينَ ءامَنوا أَنفِقوا مِن
طَيِّبٰتِ ما كَسَبتُم وَمِمّا أَخرَجنا لَكُم مِنَ الأَرضِ ۖ وَلا تَيَمَّمُوا
الخَبيثَ مِنهُ تُنفِقونَ وَلَستُم بِـٔاخِذيهِ إِلّا أَن تُغمِضوا فيهِ ۚ
وَاعلَموا أَنَّ اللَّهَ غَنِىٌّ حَميدٌ ﴿٢٦٧﴾ الشَّيطٰنُ يَعِدُكُمُ الفَقرَ
وَيَأمُرُكُم بِالفَحشاءِ ۖ وَاللَّهُ يَعِدُكُم مَغفِرَةً مِنهُ وَفَضلًا ۗ
وَاللَّهُ وٰسِعٌ عَليمٌ ﴿٢٦٨﴾ يُؤتِى الحِكمَةَ مَن يَشاءُ ۚ وَمَن يُؤتَ
الحِكمَةَ فَقَد أوتِىَ خَيرًا كَثيرًا ۗ وَما يَذَّكَّرُ إِلّا أُولُوا الأَلبٰبِ
﴿٢٦٩﴾ وَما أَنفَقتُم مِن نَفَقَةٍ أَو نَذَرتُم مِن نَذرٍ فَإِنَّ اللَّهَ
يَعلَمُهُ ۗ وَما لِلظّٰلِمينَ مِن أَنصارٍ ﴿٢٧٠﴾ إِن تُبدُوا الصَّدَقٰتِ
فَنِعِمّا هِىَ ۖ وَإِن تُخفوها وَتُؤتوهَا الفُقَراءَ فَهُوَ خَيرٌ لَكُم ۚ
وَيُكَفِّرُ عَنكُم مِن سَيِّـٔاتِكُم ۗ وَاللَّهُ بِما تَعمَلونَ خَبيرٌ ﴿٢٧١﴾
لَيسَ عَلَيكَ هُدىٰهُم وَلٰكِنَّ اللَّهَ يَهدى مَن يَشاءُ ۗ وَما تُنفِقوا مِن
خَيرٍ فَلِأَنفُسِكُم ۚ وَما تُنفِقونَ إِلَّا ابتِغاءَ وَجهِ اللَّهِ ۚ وَما
تُنفِقوا مِن خَيرٍ يُوَفَّ إِلَيكُم وَأَنتُم لا تُظلَمونَ ﴿٢٧٢﴾ لِلفُقَراءِ
الَّذينَ أُحصِروا فى سَبيلِ اللَّهِ لا يَستَطيعونَ ضَربًا فِى الأَرضِ
يَحسَبُهُمُ الجاهِلُ أَغنِياءَ مِنَ التَّعَفُّفِ تَعرِفُهُم بِسيمٰهُم لا
يَسـَٔلونَ النّاسَ إِلحافًا ۗ وَما تُنفِقوا مِن خَيرٍ فَإِنَّ اللَّهَ بِهِ
عَليمٌ ﴿٢٧٣﴾ الَّذينَ يُنفِقونَ أَموٰلَهُم بِالَّيلِ وَالنَّهارِ سِرًّا
وَعَلانِيَةً فَلَهُم أَجرُهُم عِندَ رَبِّهِم وَلا خَوفٌ عَلَيهِم وَلا هُم
يَحزَنونَ ﴿٢٧٤﴾ الَّذينَ يَأكُلونَ الرِّبوٰا۟ لا يَقومونَ إِلّا كَما يَقومُ
الَّذى يَتَخَبَّطُهُ الشَّيطٰنُ مِنَ المَسِّ ۚ ذٰلِكَ بِأَنَّهُم قالوا إِنَّمَا
البَيعُ مِثلُ الرِّبوٰا۟ ۗ وَأَحَلَّ اللَّهُ البَيعَ وَحَرَّمَ الرِّبوٰا۟ ۚ
فَمَن جاءَهُ مَوعِظَةٌ مِن رَبِّهِ فَانتَهىٰ فَلَهُ ما سَلَفَ وَأَمرُهُ إِلَى
اللَّهِ ۖ وَمَن عادَ فَأُولٰئِكَ أَصحٰبُ النّارِ ۖ هُم فيها خٰلِدونَ ﴿٢٧٥﴾
يَمحَقُ اللَّهُ الرِّبوٰا۟ وَيُربِى الصَّدَقٰتِ ۗ وَاللَّهُ لا يُحِبُّ كُلَّ
كَفّارٍ أَثيمٍ ﴿٢٧٦﴾ إِنَّ الَّذينَ ءامَنوا وَعَمِلُوا الصّٰلِحٰتِ وَأَقامُوا
الصَّلوٰةَ وَءاتَوُا الزَّكوٰةَ لَهُم أَجرُهُم عِندَ رَبِّهِم وَلا خَوفٌ
عَلَيهِم وَلا هُم يَحزَنونَ ﴿٢٧٧﴾ يٰأَيُّهَا الَّذينَ ءامَنُوا اتَّقُوا اللَّهَ
وَذَروا ما بَقِىَ مِنَ الرِّبوٰا۟ إِن كُنتُم مُؤمِنينَ ﴿٢٧٨﴾ فَإِن لَم تَفعَلوا
فَأذَنوا بِحَربٍ مِنَ اللَّهِ وَرَسولِهِ ۖ وَإِن تُبتُم فَلَكُم رُءوسُ
أَموٰلِكُم لا تَظلِمونَ وَلا تُظلَمونَ ﴿٢٧٩﴾ وَإِن كانَ ذو عُسرَةٍ فَنَظِرَةٌ
إِلىٰ مَيسَرَةٍ ۚ وَأَن تَصَدَّقوا خَيرٌ لَكُم ۖ إِن كُنتُم تَعلَمونَ ﴿٢٨٠﴾
وَاتَّقوا يَومًا تُرجَعونَ فيهِ إِلَى اللَّهِ ۖ ثُمَّ تُوَفّىٰ كُلُّ نَفسٍ ما
كَسَبَت وَهُم لا يُظلَمونَ ﴿٢٨١﴾ يٰأَيُّهَا الَّذينَ ءامَنوا إِذا تَدايَنتُم
بِدَينٍ إِلىٰ أَجَلٍ مُسَمًّى فَاكتُبوهُ ۚ وَليَكتُب بَينَكُم كاتِبٌ بِالعَدلِ
ۚ وَلا يَأبَ كاتِبٌ أَن يَكتُبَ كَما عَلَّمَهُ اللَّهُ ۚ فَليَكتُب وَليُملِلِ
الَّذى عَلَيهِ الحَقُّ وَليَتَّقِ اللَّهَ رَبَّهُ وَلا يَبخَس مِنهُ شَيـًٔا ۚ
فَإِن كانَ الَّذى عَلَيهِ الحَقُّ سَفيهًا أَو ضَعيفًا أَو لا يَستَطيعُ أَن
يُمِلَّ هُوَ فَليُملِل وَلِيُّهُ بِالعَدلِ ۚ وَاستَشهِدوا شَهيدَينِ مِن
رِجالِكُم ۖ فَإِن لَم يَكونا رَجُلَينِ فَرَجُلٌ وَامرَأَتانِ مِمَّن تَرضَونَ
مِنَ الشُّهَداءِ أَن تَضِلَّ إِحدىٰهُما فَتُذَكِّرَ إِحدىٰهُمَا الأُخرىٰ ۚ وَلا
يَأبَ الشُّهَداءُ إِذا ما دُعوا ۚ وَلا تَسـَٔموا أَن تَكتُبوهُ صَغيرًا أَو
كَبيرًا إِلىٰ أَجَلِهِ ۚ ذٰلِكُم أَقسَطُ عِندَ اللَّهِ وَأَقوَمُ لِلشَّهٰدَةِ
وَأَدنىٰ أَلّا تَرتابوا ۖ إِلّا أَن تَكونَ تِجٰرَةً حاضِرَةً تُديرونَها
بَينَكُم فَلَيسَ عَلَيكُم جُناحٌ أَلّا تَكتُبوها ۗ وَأَشهِدوا إِذا تَبايَعتُم ۚ
وَلا يُضارَّ كاتِبٌ وَلا شَهيدٌ ۚ وَإِن تَفعَلوا فَإِنَّهُ فُسوقٌ بِكُم ۗ
وَاتَّقُوا اللَّهَ ۖ وَيُعَلِّمُكُمُ اللَّهُ ۗ وَاللَّهُ بِكُلِّ شَيءٍ عَليمٌ ﴿٢٨٢﴾
وَإِن كُنتُم عَلىٰ سَفَرٍ وَلَم تَجِدوا كاتِبًا فَرِهٰنٌ مَقبوضَةٌ ۖ فَإِن
أَمِنَ بَعضُكُم بَعضًا فَليُؤَدِّ الَّذِى اؤتُمِنَ أَمٰنَتَهُ وَليَتَّقِ
اللَّهَ رَبَّهُ ۗ وَلا تَكتُمُوا الشَّهٰدَةَ ۚ وَمَن يَكتُمها فَإِنَّهُ ءاثِمٌ
قَلبُهُ ۗ وَاللَّهُ بِما تَعمَلونَ عَليمٌ ﴿٢٨٣﴾ لِلَّهِ ما فِى السَّمٰوٰتِ وَما
فِى الأَرضِ ۗ وَإِن تُبدوا ما فى أَنفُسِكُم أَو تُخفوهُ يُحاسِبكُم بِهِ اللَّهُ
ۖ فَيَغفِرُ لِمَن يَشاءُ وَيُعَذِّبُ مَن يَشاءُ ۗ وَاللَّهُ عَلىٰ كُلِّ شَيءٍ
قَديرٌ ﴿٢٨٤﴾ ءامَنَ الرَّسولُ بِما أُنزِلَ إِلَيهِ مِن رَبِّهِ وَالمُؤمِنونَ ۚ
كُلٌّ ءامَنَ بِاللَّهِ وَمَلٰئِكَتِهِ وَكُتُبِهِ وَرُسُلِهِ لا نُفَرِّقُ بَينَ
أَحَدٍ مِن رُسُلِهِ ۚ وَقالوا سَمِعنا وَأَطَعنا ۖ غُفرانَكَ رَبَّنا وَإِلَيكَ
المَصيرُ ﴿٢٨٥﴾ لا يُكَلِّفُ اللَّهُ نَفسًا إِلّا وُسعَها ۚ لَها ما كَسَبَت
وَعَلَيها مَا اكتَسَبَت ۗ رَبَّنا لا تُؤاخِذنا إِن نَسينا أَو أَخطَأنا ۚ
رَبَّنا وَلا تَحمِل عَلَينا إِصرًا كَما حَمَلتَهُ عَلَى الَّذينَ مِن قَبلِنا ۚ
رَبَّنا وَلا تُحَمِّلنا ما لا طاقَةَ لَنا بِهِ ۖ وَاعفُ عَنّا وَاغفِر لَنا
وَارحَمنا ۚ أَنتَ مَولىٰنا فَانصُرنا عَلَى القَومِ الكٰفِرينَ ﴿٢٨٦﴾
Azerbaijani
Mərhəmətli, rəhmli
Allahın adı ilə!
(1)
Əlif, Lam, Mim. (2) Bu, (Allah tərəfindən nazil edilməsinə, haqdan gəlməsinə)
heç bir şəkk-şübhə olmayan, müttəqilərə(Allahdan qorxanlara, pis əməllərdən
çəkinənlərə) doğru yol göstərən Kitabdır. (3) O kəslərki, qeybə (Allaha,
mələklərə, qiyamətə, qəza və qədərə) inanır, (lazımınca) namaz qılır və onlara
verdiyimiz ruzidən (ailələrinə, qohum-qonşularına və digər haqq sahiblərinə)
sərf edirlər. (4) O kəslərki, sənə göndərilənə (Qur’ana) və səndən əvvəl
göndərilənlərə (Tövrat, İncil, Zəbur və s.) iman gətirir və axirətə də şəksiz
inanırlar, (5) Məhz onlar öz Rəbbi tərəfindən (göstərilmiş) doğru yoldadırlar.
Nicat tapanlar (axirət əzabından qurtarıb Cənnətə qovuşanlar) da onlardır. (6)
(Ya Rəsulum!) Həqiqətən, kafirləri əzabla qorxutsan da, qorxutmasan da, onlar
üçün birdir, iman gətirməzlər. (7) Allah onların ürəyinə və qulağına möhür
vurmuşdur. Gözlərində də pərdə vardır. Onları böyük bir əzab gözləyir! (8)
İnsanlar içərisində elələri də vardır ki, iman gətirmədikləri halda: “Biz
Allaha və qiyamət gününə iman gətirdik“, -deyirlər. (9) Onlar elə güman edirlər
ki, (qəlblərində olan küfrü gizlətməklə) Allahı və mö’minləri aldadırlar.
Bilmirlər ki, əslində ancaq özlərini aldadırlar. (10) Onlar ürəyində mərəz
(nifaq və həsəd mərəzi) var. Allah onların (şəkk, kin və nifiq) mərəzini daha
da artırar. Yalan dedikləri üçün onlar şiddətli bir əzaba düçar olacaqlar! (11)
Onlara: “Yer üzündə (küfr və günah işlədərək, mö’minləri aldadaraq) fəsad
törətməyin!”-dedikdə: “Bizim işimiz ancaq yaxşılıq etməkdir”, -deyə cavab
verirlər. (12) Bilin ki, onlar fəsad törədəndirlər, lakin (bunu) dərk etmirlər.
(13) Onlara: ”Başqaları (mühacir və ənsar) iman gətirdikləri kimi siz də iman
gətirin!” –deyildiyi zaman (öz aralarında): “Biz də səfehlər (ağılsızlar) kimi
iman gətirək?” -deyə cavab verirlər. (Ey mö’minlər!) Agah olun ki, səfeh
onların özləridir, lakin (bunu) bilmirlər. (14) Onlar mö’minlərlə
qarşılaşdıqları zaman: “Biz də (sizin kimi) iman gətirdik”,-deyirlər. Halbuki
öz şeytanları ilə (onları aldadan dostları ilə) təkbətək qalanda: “Biz də
sizinləyik, biz ancaq (mö’minlərə) istehza edirik”,-deyirlər. (15) (Belə
əməllərin müqabilində) Allah da onlara (dünya va axirətdə) istehza edər və
(dünyada) onlara o qədər möhlət verər ki, öz zəlalətləri icində şaşqın (və
sərgərdan) qalarlar. (Və ya: Allah da onlara istehza edər və onları öz
zəlalətləri, tüğyanları içində saxlayar). (16) Onlar doğru yol əvəzində əyri
yolu satın almış kəslərdir. Onların alveri xeyir getirmədi və haqq yolu da
tapmadılar. (17) Onların (münafiqlərin) halı (qaranlıq gecədə) od yandıran
şəxsin halına bənzər. Od (yanıb) ətrafındakıları işıqlandırdığı zaman Allah
onların işıgını keçirər və özlərini zülmət içərisində qoyar, (artıq heç nə)
görməzlər. (18) Onlar kar, lal və kordurlar (haqqı eşitməz, danışmaz və
görməzlər). Buna görə də (öz pis adətlərindən, yaramaz əməllərindən) dönməzlər.
(19) Yaxud (o münafiqlər) qaranlıqlarda göy gurultusu və şimşəklə səmadan
şiddətlə yağan yağışa düşmüş kimsələrə bənzərlər ki, ildırımın səsindən ölmək
qorxusu ilə barmaqlarını qulaqlarına tıxayarlar. Halbuki Allah kafirləri (Öz
elmi, qüdrəti ilə) ehtiva edəndir (Onun əlindən əsla qaçıb qurtara bilməzlər). (20)
İldırımın çaxması az qalır ki, onların gözlərinin işığını alsın (onları kor
etsin). (Şimşək) onlara işıq verdiyi zaman (onun şüası ilə) yeriyirlər,
üzərlərinə qaranlıq çökdükdə isə (olduqları yerdə) dayanıb dururlar. Əgər Allah
istəsəydi, onların qulaqlarını və gözlərini əllərindən alardı. Həqiqətən, Allah
hər şeyə qadirdir. (21) Ey insanlar! Sizi və sizdən əvvəlkiləri yaratmış
Rəbbinizə ibadət edin ki, müttəqi olasınız! (Allahdan qorxub pis əməllərdən
çəkinəsiniz!) (22) O Allah ki, sizin üçün yer üzünü döşədi, göyü isə tavan
yaratdı, göydən yağmur endirdi və onun vasitəsilə sizin üçün müxtəlif
meyvələrdən ruzilər yetişdirdi. İndi siz də Allaha (Onun heç bir oxşarı və
bənzəri olmadığını) bilə-bilə şəriklər qoşmayın! (23) Əgər bəndəmizə
(Muhəmmədə) nazil etdiyimizə (Qur’ana) şəkkiniz varsa, siz də (fəsahətdə və
bəlağətdə) ona bənzər bir surə gətirin və əgər (“bu, bəşər kəlamıdır” sözünü)
doğru deyirsinizsə, onda Allahdan savayı (bütün) şahidlərinizi (bütlərinizi,
şair və alimlərinizi bu işdə köməyə) çağırın! (24) Madam ki, bele bir işi
bacarmırsınız, heç bacara da bilməzsiniz, o halda kafirlər üçün hazırlanmış,
yanacağı (günahkar) insanlardan və kibrit daşlarından ibarət olan oddan
(Cəhənnəmdən) həzər edin! (25) (Ya Peyğəmbər!) İman gətirən və yaxşı işlər
görən kimsələrə müjdə ver: onlar üçün (ağacları) altından çaylar axan cənnətlər
(bağlar) vardır. (O cənnətlərin) meyvələrindən bir ruzi yedikləri zaman: “Bu
bizim əvvəlcə (dünya evində) yediyimiz ruzidir”,- deyəcəklər. Əslində isə bu
(ruzi, meyvələr) onlara (dünyadakılara zahirən) bənzər olaraq verilmişdir.
Onlardan ötrü orada (hər cəhətdən) pak (olan) zövcələr də var. Onlar
(mö’minlər) orada əbədi qalacaqlar. (26) Əlbətdə, Allah (Qur’anda) ağcaqanadı
və ya ondan daha böyüyünü misal gətirməkdən çəkinməz. İman gətirənlər bunun öz
Rəbbi tərəfindən bir həqiqət olduğunu bilirlər, kafirlər isə: “Allah bu məsəllə
nə demək istəyir?”-deyirlər. Allah bununla (bu məsəllə) bir çoxlarını zəlalətə
salır, bir çoxlarını isə doğru yola yönəldir. Allah yalnız fasiqləri zəlalətə
düçar edir. (27) O kəslər ki, Allahla (Ona iman gətirmək və itaət etmək
barəsində) əhd bağladıqdan sonra onu pozur, Allahın birləşdirilməsini buyuduğu
şeyləri parçalayır (mö’minlərlə dostluğu, qohum-əqrəba ilə əlaqələri kəsir) və
yer üzündə fitnə-fəsad törədirlər. Məhz belələri (dünyada və axirətdə) ziyana
uğrayanlardır! (28) Allahı necə inkar edirsiniz ki, siz ölü idiniz, O sizi
diriltdi. O sizi (əcəliniz gəldikcə) yenə öldürəcək, sonra (qiyamətdə) yenə də
dirildəcək və daha sonra siz (əməllərinizin haqq-hesabı çəkilmək üçün) Ona
tərəf (Onun hüzuruna) qaytarılacaqsınız. (29) Yer üzündə nə varsa, hamısını
sizin üçün yaradan, sonra səmaya üz tutaraq onu yeddi qat göy halında düzəldib
nizama salan Odur (Allahdır)! O, hər şeyi biləndir! (30) (Ya Rəsulum!) Sənin
Rəbbin mələklərə: “Mən yer üzündə bir xəlifə (canişin) yaradacağam”, - dedikdə
(mələklər): “Biz Sənə şükür etdiyimiz, şə’ninə tə’riflər dediyimiz və Səni
müqəddəs tutduğumuz halda, Sən orada (yer üzündə) fəsad törədəcək və qan
tökəcək bir kəsmi yaratmaq istəyirsən?”- söylədilər. (Allah onlara: ) “ Mən
bildiyim şeyi siz bilmirsiniz!” – buyurdu. (31) (Allah Adəmi yaratdıqdan sonra)
Adəmə bütün şeylərin adlarını (ismlərini) öyrətdi. Sonra onları (həmin şeyləri)
mələklərə göstərərək: “(İddianızda) doğrusunuzsa, bunların adlarını Mənə
bildirin!”- dedi. (32) Onlar: “Sən paksan, müqəddəssən! (Bütün eyib və
nöqsanlardan kənarsan!) Sənin bizə öyrətdiklərindən başqa biz heç bir şey
bilmirik. (Hər şeyi) bilən Sən, hikmət sahibi Sənsən”, - dedilər. (33) (Sonra)
O: “Ey Adəm, bunların (kainatda mövcud olan əşyanın) adlarını onlara bildir!”-
dedi. (Adəm) onlara (mələklərə) bunların adlarını xəbər verdikdə (Allah): “Mən
sizə, göylərin və yerin gözə görünməyən sirlərini və sizin gizlində - aşkarda
nə etdiyinizi bilirəm, söyləmədimmi?” – buyurdu. (34) (Ya Peyğəmbər!) Biz
mələklərə: “Adəmə səcdə edin! – dedikdə İblisdən başqa (hamısı) səcdə etdi.
(Yalnız) o, lovğalanaraq (səcdə etməkdən) imtina etdi və kafirlərdən oldu. (35)
(Sonra) Biz (Adəmə) dedik: “Ey Adəm, sən zövcənlə (Həvva ilə) Cənnətdə qal və
hər ikiniz oradakı meyvələrdən, istədiyiniz kimi, bol-bol yeyin, yalnız bu
ağaca (buğdaya) yaxın gəlməyin! Yoxsa (özünüzə) zülm edənlərdən olarsınız”. (36)
(Lakin) Şeytan onları azdırıb (buğdadan yedizdirməklə ne’mətlər içində)
olduqları yerdən uzaqlaşdırdı. Biz də (Adəmə, Həvvaya və Şeytana):
“Bir-birinizə düşmən kəsilərək (buradan kənar olub yer üzünə) enin! Yerdə sizin
üçün müəyyən vaxta qədər (ömrünüzün axırınadək) sığinacaq və yaşayış
(dolanacaq) vasitələri var”,-dedik. (37) (Nəhayət) Adəm rəbbindən (bə’zi
xüsusi) kəlmələr öyrənərək (Həvva ilə birlikdə o kəlmələr vasitəsilə) tövbə
etdi. Doğrudan da, O (Allah) tövbələri qəbul edəndir, mərhəmətlidir. (38) Biz
(onlara) dedik: “Hamınız buradan (yer üzünə) enin! Mənim tərəfimdən sizə bir
hidayət (peyğəmbər və Kitab) gəldiyi zaman Mənim hidayətimə tabe olanlara
(axirət əzabından) heç bir qorxu yoxdur və onlar (qiyamətdə) qəmgin olmazlar”. (39)
Kafir olaraq ayələrimizi təkzib edənlər isə cəhənnəmlikdirlər, onlar orada
(atəş içində) əbədi qalacaqlar. (40) Ey İsrail oğulları! Sizə bəxş etdiyim
ne’mətimi xatırlayın, (Tövratda axirüzzəman peyğəmbər barəsindəki) buyurduğumu
yerinə yetirin ki, Mən də sizinlə (sizi Cənnətə varid etmək barəsində) olan
əhdə vəfa edim. Yalnız Məndən qorxun! (41) Sizin əlinizdəkini (Tövratı)
təsdiqləyici kimi göndərdiyimə (Qur’ana) iman gətirin! Onu inkar edənlərin
əvvəlincisi siz olmayın! Mənim ayələrimi (Tövratdakı hökmlərimi) ucuz qiymətə
(dəyərsiz dünya malına) satmayın və ancaq Məndən qorxun! (42) Siz bilə-bilə
haqqı batillə qarışdırmayın, haqqı gizlətməyin! (43) (Müsəlmanların namazı
kimi) namaz qılın, zəkat verin və rüku edənlərlə birlikdə rüku edin! (44) Siz
insanlara yaxşı işlər görmələrini əmr etdiyiniz halda, özünüzü unudursunuz?
Halbuki özünüz kitab (Tövrat) oxuyursunuz. Məgər (çirkin əməllərinizi) başa
düşmürsünüz? (45) (Müsibət vaxtında) səbr etmək və namaz qılmaqla (Allahdan)
kömək diləyin! Bu, ağır iş olsa da, (Allaha) itaət edənlər üçün ağır deyildir. (46)
Belə kimsələr Rəbbinin mərhəmətinə qovuşacaqlarını və axırda Onun hüzuruna
qayıdacaqlarını bilirlər. (47) Ey İsrail övladı! Sizə bəxş etdiyim ne’mətimi və
sizi (vaxtilə əcdadınızı) bütün aləmlərdən (başqa insanlardan) üstün tutduğumu
yadınıza salın! (48) Qorxun o gündən ki, (Allahın izni və köməyi olmayınca) heç
kəs heç kəsin karına gələ bilməsin (heç kəs heç kəsə öz əməlindən bir şey verə
bilməsin), heç kəsdən şəfaət (bu və ya digər şəxsin günahlarının bağışlanması
barəsində xahiş, iltimas) qəbul olunmasın, heç kəsdən (günahlarının təmizlənib
əzabdan xilas olması üçün) fidyə (əvəz) alınmasın və onlara (günahkarlara) heç
bir kömək göstərilə bilməsin! (49) (Ey İsrail oğulları! Yadınıza gətirin o
vaxtı ki) Fir’on əhli sizə (babalarınıza) ən ağır işgəncələr verdikləri, oğlan
uşaqlarınızı boğazlayıb, qadınlarınızı (kəniz etmək məqsədilə) sağ buraxdıqları
zaman Biz sizi onların əlindən xilas etdik. Bunlarda (sizdən ötrü) Rəbbiniz
tərəfindən böyük bir imtahan var idi. (50) (Yadınıza salın ki) Biz sizdən ötrü
dənizi yarıb sizə nicat verdik və Fir’onun adamlarını siz baxa-baxa suda qərq
etdik. (51) (Bir daha) xatirənizə gətirin ki, Biz Musaya (Tur dağında vəhy
üçün) qırx gecəlik və’də vermişdik. (O, Tur dağına gedəndən) sonra siz buzovu
özünüzə (tanrı) qəbul etdiniz və (bu hərəkətinizlə Alladan başqasına ibadət
etməklə) zalım oldunuz (özünüzə zülm etdiniz). (52) Sonra da (tövbə etdiyinizə
görə) sizi əfv etdik ki, bəlkə, şükür edəsiniz. (53) (Yadınıza salın!) Biz
Musaya kitab (Tövrat) və (haqq ilə batili bir-birindən fərqləndirən) Furqan
verdik ki, bəlkə, siz doğru yola yönələsiniz. (54) O vaxtı da xatırlayın ki,
Musa öz qövmünə: “Ey qövmüm, siz buzova sitayiş etməklə, həqiqətən, özünüzə
zülm etdiniz. Buna görə də yaradanınıza tərəf üz tutaraq tövbə edin, özünüzü
(buzovu tanrı bilən adamlarınızı) öldürün! Belə etməniz yaradanınızın yanında
sizin üçün xeyirlidir! “- demişdi və Allah da tövbənizi qəbul etmişdi. Əlbəttə,
O, tövbələri qəbul edəndir, bağışlayandır. (55) (Və yadınıza salın ki) siz: “Ya
Musa, Allahı aşkar surətdə görməyincə, heç vaxt sənə inanmayacağıq”,- dediyiniz
zaman gözünüz görə- görə sizi ildırım vurmuşdu. (56) Bəlkə, şükür edəsiniz
deyə, biz sizi ölümünüzdən sonra yenidən diriltdik. (57) (Yadınıza salın ki,
Tih səhrasında yaşadığınız zaman) üstünüzə buludla kölgə saldıq və: “Ruzi
olaraq verdiyimiz halal şeylərdən yeyin!” (deyərək) sizə qüdrət halvası və
bildirçin göndərdik. Onlar (əcdadınız) isə (itaətdən boyun qaçırmaqla) Bizə
deyil, ancaq özlərinə zülm etmiş oldular. (58) Xatırlayın ki, (Tih səhrasından
çıxandan sonra ) sizə: “Bu kəndə girin, bəyəndiyiniz yerdə, istədiyiniz şeyləri
rahatlıqla yeyin və buranın qapısından (Allaha) səcdə edən halda “hittə!”
(“bizi bağışla!”) söyləyərək daxil olun, Biz də günahlarınızı bağışlarıq. Biz
yaxşı əməl edənlərin savabını (mükafatını) artıracağıq”, -demişdik. (59)
(Özlərinə) zülm edənlər onlara deyilən (əmr olunan) sözü başqası ilə
dəyişdirdilər (“bizi bağışla” mə’nasında işlədilən “hittə” sözünə gülərək onu
“buğda” mə’nasında olan “hintə” sözü ilə əvəz etdilər). Biz də o zalımlara
etdikləri haqsızlığa görə göydən şiddətli əzab göndərdik. (60) Yadınıza salın
ki, Musa öz qövmü üçün su istədikdə, Biz ona: “Əsanı daşa vur!” –dedik. (O,
əsanı daşa vuran kimi) ondan (daşdan) on iki çeşmə fışqırdı, hər kəs öz
çeşməsini tanıdı. (Sonra onlara: ) “Allahın verdiyi ruzidən yeyin-için, fəqət
yer üzündə öz həddinizi aşaraq fəsad törətməyin!” (söylədik). (61) Xatırlayın
ki, siz (müəyyən müddət səhrada qalmalı olduğunuz zaman): “Ya Musa! Biz (hər
gün yediyimiz) eyni təama (qüdrət halvasından və bildirçin ətindən ibarət olan
yeməyə) heç vaxt dözməyəcəyik! Rəbbinə dua et ki, bizim üçün torpağın bitirdiyi
şeylərdən tərəvəzindən, sarımsağından, mərciməyindən və soğanından yetirsin! –
dediniz. (Musa da cavabında : ) “Siz xeyirli olan şeyləri bu cür alçaq şeylərlə
dəyişdirmək istəyirsiniz? (O halda) şəhərlərdən birinə gedin, istədiyinizi
orada taparsınız!” – demişdi. Onlara zəlillik, miskinlik damğası vuruldu və
Allahın qəzəbinə düçar oldular. Bu (cəza) onların Allahın ayələrini inkar
etdiklərinə və (Zəkəriyya, Yəhya və Şüeyb kimi) peyğəmbərləri haqsız yerə
öldürdüklərinə görə idi. Bu onların (Allaha) asi olduqlarına və həddi
aşdıqlarına (Allahın əmrlərini pozduqlarına) görə idi. (62) İman gətirənlərdən
(müsəlmanlardan), musavi (yəhudi), isəvi (xristian) və sabiilərdən Allaha,
axirət gününə (sədaqətlə) inanıb yaxşı iş görənlərin mükafatları Rəbbinin
yanındadır. (Qiyamət günü) onların nə bir qorxusu olar, nə də onlar bir qəm-qüssə
görərlər. (63) (Ey İsrail oğulları!) Sizdən əhd-peyman aldığımızı və Tur dağını
başınızın üzərinə qaldırdığımızı xatırlayın! (Biz: ) “Sizə göndərdiyimizi
(Tövratı) möhkəm tutun, içindəkiləri unutmayın ki, bəlkə, pis əməllərdən
çəkinəsiniz” - (deyə əmr etmişdik). (64) Bundan sonra siz (əhdinizdən) döndünüz
(əvvəlcə əməl etdiyiniz Tövrata sonra əməl etmədiniz). Əgər sizə Allahın yazığı
və rəhmi gəlməsəydi (tövbə etmək üçün möhlət verilməsəydi), əlbəttə, (böyük)
zərər çəkənlərdən olardınız. (65) Həqiqətdə siz bilirsiniz ki, içərinizdən
bə’zi kəslər şənbə günü (Davud zamanında şənbə günü balıq ovunun qadağan
edilməsi) haqqında olan əmrdən kənara çıxdılar. Biz də onlara: “(Zəlil və)
həqir meymunlar olun!” – dedik. (66) Biz bunu onlarla bir dövrdə yaşayanlar və
sonradan gələnlər üçün ibrət və müttəqilərdən ötrü nəsihət olsun deyə etdik. (67)
Yadınıza gətirin o vaxtı ki, Musa öz qövmünə: “Allah sizə bir inək kəsmənizi
əmr edir!” – dedi. Onlar isə: “Bizi məsxərəyəmi qoyursan?” – dedilər”. (Musa
da: ) Allah Özü məni cahil olmaqdan saxlasın!” – dedi. (68) Onlar dedilər:
“Bizdən ötrü Rəbbini çağırıb (Rəbbinə dua edib) soruş ki, o (inək) nə cür
olmalıdır?” (Musa: ) “Allah o inəyin nə çox qoca, nə də çox cavan deyil,
bunların ikisinin arasında (düyə) olduğunu buyurur. Sizə əmr olunan şeyi yerinə
yetirin!” –dedi. (69) Onlar dedilər: “Bizdən ötrü Rəbbini çağırıb soruş, qoy
onun rəngini də bizə bildirsin”. O da cavabında: “(Allah) onun tünd sarı rəngli
və görənlərə xoş gələn (bir inək) olduğunu buyurur”, dedi. (70) Onlar (yenə)
söylədilər: “Bizim üçün Rəbbinə dua et ki, onun əsl sifətini bizə bildirsin,
çünki biz (ümumiyyətlə) inəkləri bir-birinə bənzədirik. Əgər Allah istəsə (biz
kəsilməsi əmr edilən o inəyi tapar və bu məsələ barəsində), əlbəttə, düz yolda
olarıq”. (71) (Musa) dedi: “(Rəbbiniz) buyurur ki, o (heç kəsə) ram olmayıb
boyunduruq götürməyən, tarla sürməyən, əkin suvarmayan, eyibsiz-qüsursuz və
ləkəsiz (sapsarı) bir inəkdir”. (Bu zaman) onlar: “İndi işi həqiqətə gətirib
çıxartdın”, -dedilər və onu (inəyi tapıb) kəsdilər. Amma az qalmışdı ki, bu işi
yerinə yetirməsinlər. (72) Yadınıza salın ki, siz o zaman bir nəfəri öldürüb
(özünüzü təmizə çıxarmaq məqsədilə), onun (qatili) barəsində mübahisə
edirdiniz. Halbuki Allah gizlətdiyinizi zahirə çıxarandır! (73) Belə olduqda
Biz: “(Kəsilmiş inəyin) bir parçasını ona (qatili bilinməyən ölüyə) vurun!” –
dedik. (Onlar da vurdular və ölü dirildi). Allah (bütün) ölüləri bu qaydada
dirildər və sizə Öz mö’cüzələrini göstərər ki, ağla gəlib (bunu) dərk edəsiniz.
(74) Bundan (bu əhvalatdan) sonra qəlbləriniz yenə sərtləşərək daş kimi, bəlkə,
daha da qatı oldu. Həqiqətən, bə’zi daşların içərisindən nəhrlər axar, bə’zisi
yarılıb içindən su fışqırar və bə’zisi də Allahın qorxusundan (uca yerlərdən,
dağdan) yuvarlanıb düşər. Allah sizin etdiklərinizdən, əlbəttə, qafil deyildir!
(75) (Ey mö’minlər!) İndi onların (yəhudilərin) sizə inanacaqlarına ümidmi
edirsiniz? Halbuki (Musa dövründə) onların içərisində elələri vardır ki,
Allahın kəlamını (Tövratı) dinləyib anladıqdan sonra, onu bilə-bilə təhrif
edirlər. (76) (Bu münafiqlər) iman gətirənlərlə görüşdükləri zaman: “İman
gətirdik”,- deyirlər. Xəlvətdə olduqları vaxtda isə biri digərinə: “Allahın
(Tövratda) sizə bildirdiyi şeyi (müsəlmanlara) xəbər verirsiniz ki, Rəbbinizin
yanında onları sizə qarşı dəlil gətirsinlər? (Bunu) dərk etmirsinizmi ?” –
söyləyirlər. (77) Məgər onlar bilmirlərmi ki, Allah onların gizlində də,
aşkarda da nə etdiklərini bilir?! (78) Onların (yəhudilərdən) bə’ziləri də
avamdırlar (bisavatdırlar), kitabı (Tövratı) bilməzlər. Uyduqları yalnız (bir
sıra) boş arzulardır (xam xəyallardır). Onlar ancaq zənnə qapılırlar. (79) Vay
o kəslərin halına ki, öz əlləri ilə (istədikləri kimi) kitab (Tövrat) yazıb,
sonra (onun müqabilində) bir az pul almaqdan ötrü: “Bu, Allah tərəfindəndir!” -
deyirlər. Öz əlləri ilə (təhrif olunmuş kitab) yazdıqlarına görə vay onların
halına! Qazandıqları şey üçün vay onların halına! (80) Onlar (yəhudilər):
“Cəhənnəm odu bizə bir neçə gündən artıq əzab verməz” –deyərlər. (Ya Rəsulum!)
Onlara söylə: “Siz Allahdan belə bir və’d almısınızmı? (Əgər belədirsə) Allah
heç vaxt Öz əhdindən dönməz. Yoxsa Allaha qarşı bilmədiyinizi söyləyirsiniz?” (81)
Bəli, günah qazanan və qazandığı günahlara əhatə olunan şəxslər
cəhənnəmlikdirlər və orada həmişəlik qalacaqlar. (82) İman gətirənlər və yaxşı
işlər görənlər isə behiştlikdirlər və orada əbədi olacaqlar. (83) Yadınıza
gətirin ki, Biz bir zaman İsrail oğullarından: “Allahdan qeyrisinə ibadət
etməyin, valideynlərinizə, yaxın qohumlarınıza, yetimlərə, yoxsullara ehsan
(yaxşılıq, kömək) edin, insanlarla xoş danışın, namaz qılın, zəkat verin!” –
deyə əhd-peyman aldıq. Sonra, az bir qisminiz müstəsna olmaqla, əhdinizdən
döndünüz, çünki siz (İsrail övladı haqdan) üz döndərənsiniz. (84) Xatırlayın
ki, yenə bir zaman sizinlə: “Bir-birinizin qanını tökməyin, bir-birinizi
yurdunuzdan çıxarmayın!” – deyə razılığa gəldik. Sonra siz (həmin əhd-peymana)
şahid olub (onu) təsdiq etdiniz. (85) (Ey yəhudilər!) Siz elə adamlarsınız ki,
(bu əhddən) sonra yenə bir-birinizi öldürür, özünüzdən olan bir dəstəya
(tayfaya) zülm və düşmənçilik etmək üçün köməkləşib, onları öz yurdlarından
kənar edirsiniz. Onlar (özünüzdən olanlar başqalarına) əsir düşüb yanınıza
gəlsələr, fidyə verib azad edirsiniz. Halbuki onları (öz yurdlarından)
çıxartmaq sizə haram edilmişdi. Aya, siz kitabın (Tövratın) bir hissəsinə
inanıb, digər qismini inkar edirsiniz? Sizlərdən bu cür işlər görənlərin cəzası
dünyada yalnız rüsvay olmaq, qiyamətdə isə ən şiddətli əzaba düçar olmaqdır.
Allah etdiklərinizin heç birindən qafil deyildir. (86) Onlar (yəhudilər)
axirəti dünya həyatına satan kimsələrdir. Buna görə də onların nə əzabı
yüngülləşər, nə də onlara kömək olunar. (87) (Ey İsrail övladı!) Biz Musaya
kitab (Tövrat) verdik, ondan sonra da bir-birinin ardınca peyğəmbərlər göndərdik.
Məryəm oğlu İsaya aşkar mö’cüzələr (dəlillər) bəxş etdik və onu müqəddəs ruhla
(Cəbraillə və ya ismi-ə’zəmlə) qüvvətləndirdik. Hər dəfə sizə ürəyinizə
yatmayan bir şey (əmr, buyuruq) gətirən peyğəmbərə təkəbbür göstərmirdinizmi?
Məhz buna görə də onların bir qismini təkzib etdiniz, bir qismini isə
öldürdünüz (Zəkəriyya və ya Yəhya kimi). (88) (Yəhudilər Qur’anı anlamaq və
qəbul etmək barəsində) dedilər: “Bizim qəlblərimiz örtülüdür (pərdəlidir)”.
(Lakin bu heç də belə deyildir). Əksinə, Allah onlara küfrlərinə görə lə’nət
eləmişdir. Buna görə də onların ancaq az bir hissəsi (İbn Səlam və yoldaşları
kimi) iman gətirər. (89) Onlara Allah tərəfindən əllərindəkini (Tövratı) təsdiq
edən bir kitab (Qur’an) göndərildiyi zaman (onu qəbul etmədilər). Halbuki
əvvəlcə (Muhəmməddən qabaq) kafirlərə (ərəb müşriklərinə) qələbə çalmaq üçün
(“Tövratda adı çəkilən axirüzzəman peyğəmbər gəlib bizə yardım edəydi!” - deyə
Allaha) yalvarırdılar. Bildikləri (peyğəmbər) gəldikdə isə, (paxıllıq edib) ona
inanmadılar. Allah kafirlərə lə’nət eləsin! (90) Allahın Öz qullarından
istədiyi şəxsə lütf etməsinə (peyğəmbərlik verməsinə) həsəd aparmaq, Onun
göndərdiyini (Qur’anı) inkar etməklə (yəhudilərin) vicdanlarını satmaları nə
qədər də pisdir! Bununla onlar (özlərinə qarşı) Allahın qəzəbi üstünə bir qəzəb
də artırdılar. Kafirləri zəliledici əzab gözləyir! (91) Onlara: “Allahın nazil
etdiklərinə (İncilə və Qur’ana) inanın!” – deyildikdə, onlar: “Biz özümüzə
göndərilənə (Tövrata) inanırıq”, -deyərək, ondan başqasını (sonrakını) inkar
edirlər. Halbuki o (sonra göndərilən Qur’an) onların əllərində olanı (Tövratı)
təsdiq edən bir həqiqətdir. (Ya Rəsulum!) Onlara söylə: “Əgər siz inanan
kəslərsinizsə, bəs nə üçün əvvəllər Allahın peyğəmbərlərini öldürürdünüz?” (92)
Musa sizə açıq-aydın dəlillər (mö’cüzələr) gətirmişdi. Siz isə onun ardınca
(Musa Tur dağına getdikdən sonra) buzova sitayiş edərək (özünüzə) zülm etdiniz.
(93) Yadınıza salın o vaxtı ki, Biz sizdən əhd alıb, Tur dağını başınızın
üstünə qaldırmış və: “Sizə verdiyimizdən (Tövratdan) möhkəm yapışın, (oradakı
hökmləri) eşidin!” (demişdik). Onlar (sizin ata-babalarınız) isə: “Eşitdik və
(o hökmlərə) qarşı çıxdıq (əməl etmədik)!” – dedilər. Çünki küfrləri üzündən
buzovun məhəbbəti qəlblərini bürümüşdü. (Ya Rəsulum!) Onlara de: “Əgər iman
gətirmisinizsə, imanınızın sizə belə əmr etməsi necə də pisdir!” (94) (Ya
Rəsulum!) Sən onlara (yəhudilərə) de. ”Əgər (sizin iddianıza görə) Allah
yanında axirət evi (Cənnət) başqa insanlara deyil, yalnız sizə məxsusdursa və
əgər siz (bunu) doğru deyirsinizsə, onda (Allahdan) ölüm istəyin!” (Çünki
Cənnətin yalnız özünə aid olduğunu iddia edən kimsə ona qovuşmaga səbəb olan
ölümü mütləq arzulayar). (95) (Əlbəttə) onlar öz əməllərini bildiklərinə görə
ölümü əsla istəməzlər. Allah zalımları tanıyandır! (96) Sən onları (yəhudiləri)
bütün insanlardan, hətta müşriklərdən də daha artıq yaşamağa həris görərsən.
Onlardan hər biri istər ki, min il yaşasın, halbuki (uzun ömür etmək) onların
heç birini axirət əzabından uzaqlaşdırmaz. Allah onların nə etdiklərini görəndir!
(97) (Ya Rəsulum!) Cəbrailə düşmən olan kimsəyə de ki, onu (Qur’anı) özündən
əvvəlkiləri (Tövratı və İncili) təsdiqləyici, mö’minlər üçün isə hidayət və
müjdəçi olaraq Allahın izni ilə sənin qəlbinə o nazil etmişdir. (98) Hər kim
Allaha, onun mələklərinə və peyğəmbərlərinə, Cəbrailə və Mikailə düşməndirsə,
şübhəsiz, Allah da (belə) kafirlərə düşməndir. (99) (Ya Rəsulum!) Biz sənə
(ehkamı bildirən, halal və haramı ayıran) açıq-aydın dəlillər göndərdik, onları
yalnız fasiqlər inkar edərlər. (100) (Yəhudilər) hər dəfə əhd bağladıqları
zaman onların bir qismi onu pozmadımı?! Onların, bəlkə də, çoxu (Tövrata)
inanmır. (101) Allah tərəfindən onlara əllərindəkini (Tövratı) təsdiq edən bir
peyğəmbər gəldikdə kitab verilənlərdən (yəhudilərdən) bir qismi (Tövratda
Muhəmməd əleyhissəlamın həqiqi peyğəmbər olduğu barədə deyilənləri) guya
bilmirmiş kimi, Allahın kitabına arxa çevirdi. (102) (Yəhudilər) Süleymanın
səltənətinə (şahlığına) dair şeytanların oxuduqlarına (sehr kitablara) uydular.
Süleyman (bu kitablara uymadığı üçün) kafir olmadı, lakin şeytanlar
(bildikləri) sehri və Babildə Harut və Marut adlı iki mələyə nazil olanları
xalqa öyrədərək kafir oldular. Halbuki (o iki mələk): “Biz (Allah tətəfindən
göndərilmiş) imtahanıq (sınağıq), sən gəl kafir olma!” – deməmiş heç kəsə sehr
öyrətmirdilər. (Bununla belə yəhudilər) yenə də ər-arvad arasına nifaq salan
işləri onlardan öyrənirdilər. Lakin onlar (sehrbazlar) Allahın izni olmadan heç
kəsə zərər verə bilməzlər. Onlar (yəhudilər) ancaq özlərinə faydası olmayan,
zərər verən şeyləri öyrənirdilər. Həqiqətən, onlar (yəhudilər) belə şeyləri
satın alanların (Allahın kitabını şeytan əməlləri ilə mübadilə edənlərin)
axirətdə payı olmadığını yaxşı bilirlər. Kaş ki, onlar özlərini nə qədər yaramaz
bir şeyə satdıqlarını biləydilər! (103) Əgər onlar (Qur’ana və Peyğəmbərə) iman
gətirib pis əməllərdən (sehrə uymaqdan) çəkinsəydilər, Allah tərəfindən əldə
etdikləri savab daha xeyirli olardı. Kaş ki, bunu dərk edəydilər. (104) Ey iman
gətirənlər! “Raina” deməyin (bu söz ərəb dilində “bizi qoru”, “bizdə gozün
olsun”, “bizə bax”, “bizi gözlə”, “bizə qayğı və ehtiram göstər”, mə’nalarında
işləndiyi halda, ibrani dilində yuxarıdakı mə’nalarla yanaşı, “bizə çobanlıq
et”, “bizim çobanımız”; “ay səfeh” mə’nalarında da işlədilir. Yəhudilər həmin
sözdən Peyğəmbərə qarşı bir istehza vasitəsi kimi istifadə edirdilər),
“unzurna” söyləyin! (Allahın hökmünü) eşidin! Kafirləri şiddətli əzab gözləyir.
(105) (Ey mö’minlər!) Nə əhli-kitabdan olan kafirlər, nə də müşriklər sizə
Rəbbiniz tərəfindən heç bir xeyir göndərilməsini istəməzlər. Halbuki Allah Öz
mərhəmətini istədiyi kimsəyə məxsus (bəxş) edər. Allah böyük mərhəmət (ne’mət)
sahibidir! (106) Biz (zaman, məkan və şəraitin tələbinə görə) hər hansı bir
ayəni (ayənin hökmünü) ləğv edir və ya onu unutdururuqsa, ondan daha yaxşısını,
yaxud ona bənzərini gətiririk. Allahın hər şeyə qadir olmasını bilmirsənmi?! (107)
Məgər sən bilmirsən ki, göylərin və yerin səltənəti (hökmranlığı) ancaq Allaha
məxsusdur və sizin Allahdan başqa bir dostunuz və yardımçınız yoxdur?! (108)
(Ey Məkkə əhli!) Yoxsa siz də bundan əvvəl Musa sorğu-suala çəkildiyi kimi
Peygəmbərinizi (Muhəmmədi) sorğu-suala çəkmək istəyirsiniz? İmanı küfrə dəyişən
kəs, həqiqətən, doğru yoldan azmışdır. (109) (Ey mö’minlər!) Kitab əhlindən bir
çoxu həqiqət onlara bəlli olduqdan sonra belə, təbiətlərindəki həsəd (paxıllıq)
üzündən sizi, iman gətirmiş olduğunuz halda, yenidən küfrə sövq etmək istərlər.
Allahın əmri gəlincəyə qədər (hələlik) həmin şəxsləri əfv edin və onları
qınamayın (onlardan üz çevirməyin). Şübhəsiz ki, Allah hər şeyə qadirdir! (110)
Namaz qılın, zəkat verin! Özünüzdən ötrü (əvvəlcə) etdiyiniz xeyri (yaxşı
əməllərin əvəzini) Allah yanında taparsınız. Həqiqətən, Allah nə etdiklərinizi
görəndir! (111) (Yəhudilər və xaçpərəstlər) dedilər: “Cənnətə yəhudilərdən və
xaçpərəstlərdən başqası girməyəcək!” Bu, ancaq onların xülyalarıdır. (Ya
Rəsulum!) Onlara söylə: “Əgər (bu sözü) doğru deyirsinizsə, dəlilinizi
gətirin!” (112) (Xeyr, onların dediyi kimi deyil) əksinə, yaxşı işlər görüb
özlərini Allaha təslim edənlərin Rəbbi yanında mükafatı (əvəzi) vardır. Onların
(axirətdə) heç bir qorxusu yoxdur və onlar qəm-qüssə görməzlər. (113) Yəhudilər
dedilər: “Xaçpərəstlər (dində düzgün və mö’təbər) bir şeyə istinad etmirlər”.
Xaçpərəstlər də: “Yəhudilər (dində düzgün və mö’təbər) bir şeyə istinad
etmirlər “, -söylədilər. Halbuki onların hər ikisi kitab (Tövrat və İncil)
oxuyur. (Kitab əhli olmayan və yazıb-oxumaq) bilməyənlər də onlar kimi
danışdılar. Allah onların aralarındakı bu ixtilafın hökmünü qiyamət günü
verəcəkdir! (114) Allahın məscidlərində Onun (Allahın) adının çəkilməsinə
maneçilik törədənlərdən və onların xarab edilməsinə (dağılmasına) çalışanlardan
daha zalım kim ola bilər? Halbuki onlar oraya (məscidlərə) ancaq qorxa-qorxa
girməli idilər. Onları dünyada rüsvayçılıq, axirətdə isə böyük əzab gözləyir! (115)
Şərq də, Qərb də Allahındır: hansı tərəfə yönəlsəniz (üz tutsanız) Allah
oradadır. Şübhəsiz ki, Allah (öz mərhəməti ilə) genişdir, (O, hər şeyi)
biləndir! (116) (Yəhudilər, xaçpərəstlər və müşriklər) dedilər: “Allah (Özü
üçün) övlad götürmüşdür”. Allah pak və müqəddəsdir (bu sözlərin Ona heç bir
aidiyyəti yoxdur. O, bütün eyib və nöqsanlardan xalidir). Bəli, göylərdə və
yerdə nə varsa, hamısı Ona məxsusdur, hamısı Onun itaətindədir! (117) Göyləri
və yeri icad edən (yoxdan yaradan) Odur. Bir işin yaranmasını istədiyi zaman,
ona (o işə) yalnız: “Ol !” –deyər, o da (fövrən) olar. (118) (Müşriklərdən
olan) cahillər dedilər: “Nə olaydı ki, Allah bizimlə də danışaydı, bizə də bir
ayə gələydi!” Onlardan əvvəl gələnlər (yəhudilər və xaçpərəstlər) də buna
bənzər sözlər demişdilər. Onların qəlbləri biri-birinə bənzəyir. Biz tam
yəqinliklə iman gətirənlərə ayələrimizi (dəlillərimizi) açıqcasına göstərdik. (119)
(Ya Rəsulum!) Biz səni (mö’minlərə) haqq ilə (Qur’anla) müjdə verməyə və
(kafirləri) qorxutmağa gondərdik. Cəhənnəm əhli barəsində isə sən sorğu-suala
tutulmayacaqsan. (120) (Ya Rəsulum!) Sən yəhudi və xaçpərəstlərin millətlərinə
(dinlərinə) tabe olmayınca onlar səndən qətiyyən razı qalmayacaqdır. (Onlara)
de: “Düzgün yol yalnız Allahın göstərdiyi yoldur!” Əgər sənə gələn elmdən
(vəhydən) sonra onların (nəfslərindən gələn) istəklərinə uysan, o zaman səni
Allahdan (Allahın əzabından) qoruyacaq nə bir dost, nə də bir köməkçi tapılar. (121)
Verdiyimiz kitabı layiqincə (təhrif etmədən) oxuyanlar həmin kitaba iman
gətirənlərdir, onu inkar edənlər (dəyişdirənlər) isə (dünyada və axirətdə)
özlərinə zərər yetirənlərdir. (122) Ey İsrail övladı! Sizə verdiyim ne’mətimi
və sizi (əcdadınızı) aləmlər üzərinə (bütün ümmətlərə) üstün etdiyimi
xatırlayın! (123) Qorxun elə bir gündən ki, (o gün) heç kəs heç kəsin işinə
yarıya bilməz (heç kəs heç kəs üçün bir şey ödəyə bilməz), heç kəsdən (gördüyü
pis işlər müqabilində) əvəz (fidyə) qəbul edilməz, heç kəsin şəfaəti fayda
verməz və (Allahın əzabından xilas olmaqda) onlara (günahkarlara) heç bir kömək
də göstərilməz! (124) (Ya Rəsulum!) Yadına sal ki, İbrahimi öz Rəbbi bir neçə
sözlə (bə’zi əmrləri ilə) imtahana çəkdiyi zaman o, (Allahın əmrlərini)
tamamilə yerinə yetirdi. (Belə olduqda Allah ona: ) “Səni insanlara imam (dini
rəhbər, başçı) tə’yin edəcəyəm”, -dedi. (İbrahim isə: ) “Nəslimdən necə?” –
deyə soruşdu. (Allah onun cavabında: ) “(Sənin nəslindən olan) zalımlar mənim
əhdimə (imamlığıma) nail olmazlar”, -buyurdu. (125) (Ya Rəsulum!) Yadına sal
ki, Biz evi (Kə’bəni) insanlar üçün savab (ziyarətgah) və əmin-amanlıq yeri
etdik. (Ey mö’minlər! Sizə də: ) “İbrahimin durduğu yeri (özünüzə) namazgah
edin!” - (dedik). İbrahimə və İsmailə də: “Evimi (Kə’bəni) təvaf edənlər, orada
qalıb həmişə ibadətdə olanlar, rüku və səcdə ilə namaz qılanlar üçün
(bütlərdən) təmizləyin! – deyə tövsiyə etdik. (126) Yadına sal ki, İbrahim; “Ey
Rəbbim, buranı bəladan asudə (uzaq) bir şəhər et, əhalisinin Allaha və axirət
gününə inananlarına cürbəcür meyvələrdən ruzi ver!”- deyə dua etdikdə, O
(Allah) : “Kafir olanlara da bir qədər (ömürləri boyu) ruzi verərəm, lakin
sonra da cəhənnəm əzabına düçar edərəm. Amma ora (Cəhənnəm) nə fəna bir
yerdir!” – deyə buyurdu. (127) Onu da yadına sal ki, İbrahim və İsmail evin
(Kə’bənin) bünövrəsini ucaltdıqları zaman: “Ey Rəbbimiz! (Bu xeyirli işi)
bizdən qəbul et, Sən, doğrudan da, (hər şeyi) eşidənsən, bilənsən!” – deyə dua
etdilər. (128) (İbrahim və İsmail dedilər: ) “Ey Rəbbimiz! Bizim hər ikimizi
Sənə itaətkar (müsəlman), nəslimizdən yetişənləri Sənə təslim olan ümmət
(müsəlman) et, bizə (həcc) əməllərimizi (ibadət qaydalarımızı) göstər,
tövbəmizi qəbul et! Həqiqətən, Sən tövbələri qəbul edənsən, mərhəmətlisən!” (129)
(Onlar yenə dedilər: ) “Ey Rəbbimiz! Onların (nəslimizin) içərisindən özlərinə
elə bir peyğəmbər göndər ki, Sənin ayələrini (hökmlərini) onlara oxusun, (Sən
göndərən) Kitabı (Qur’anı) və (oradakı) hikməti onlara öyrətsin, onları
(günahlardan) təmizləsin! Həqiqətən, Sən yenilməz qüvvət, hikmət sahibisən”. (130)
(Ya Rəsulum!) Özünü səfehliyə qoyanlardan başqa kim İbrahimin dinindən üz
çevirər? Həqiqətən, Biz onu dünyada (peyğəmbərlik və Kə’bəni tə’mir etmə üçün)
seçdik. Şübhə yoxdur ki, o, axirətdə də əməlisaleh olanlardandır. (131) Rəbbi
İbrahimə : “(Əmrimə) təslim ol!” – dedikdə, o: “Aləmlərin Rəbbinə təslim oldum
(müsəlman oldum)!” – deyə cavab vermişdi. (132) İbrahim və (sonra da) Yə’qub
bunu (müsəlman olmağı) öz oğlanlarına vəsiyyət edib (hər biri dedi) : “Ey oğlanlarım,
həqiqətən, Allah sizin üçün (belə bir) din (islam dini) seçdi, siz də ancaq
müsəlman olaraq ölməlisiniz!” (133) (Ey yəhudilər!) Yoxsa Yə’qubun ölümü
yetişdikdə siz onun yanında idiniz?! O: “Məndən sonra nəyə ibadət edəcəksiniz?”
– deyə oğlanlarından soruşduğu zaman, onlar: “Sənin Allahına və ataların –
İbrahimin, İsmailin və İshaqın Allahı olan tək Allaha təslim olacağıq (Ona
ibadət edəcəyik)!”- dedilər. (134) Onlar (İbrahim, Yə’qub və onlara tabe
olanlar) bir camaat idilər ki, keçib getdilər. Onların etdikləri əməllər
özlərinə, sizin etdiyiniz əməllər isə sizə aiddir. Onların əməlləri barəsində
sizdən sorğu-sual olunmaz. (135) (Yəhudilər və xaçpərəstlər müsəlmanlara: )
“Doğru yolu tapmaq üçün yəhudi, yaxud da xaçpərəst olun!” - deyirlər. (Ya
Rəsulum!) Sən de: “Biz batildən haqqa tapınan (haqq yolda olan) İbrahim
dinindəyik, çünki o, Allaha şərik qoşanlardan deyildi. (136) (Ey mö’minlər,
yəhudi və xaçpərəstlərin sizi öz dinlərinə də’vət etmələrinə cavab olaraq) belə
deyin: “Biz Allaha, bizə nazil olana (Qur’ana), İbrahimə, İsmailə, İshaqa,
Yə’quba və onun övladına (əl-əsbat) göndərilənlərə, Musaya və İsaya
verilənlərə, Rəbbi tərəfindən (bütün) peyğəmbərlərə verilən şeylərə
(mö’cüzələrə) inanmışıq. Onlardan heç birini digərindən ayırmırıq. Biz ancaq Allaha
boyun əyən müsəlmanlarıq!” (137) (Ey mö’minlər!) Əgər onlar da siz inandığınız
kimi (Allaha) inanırlarsa, şübhəsiz ki, doğru yolu taparlar. Yox, əgər
(imandan) üz döndərərlərsə, (sizə qarşı) ədavət bəsləmiş olarlar. (Ya Rəsulum!
Belə olduqda sən onların düşmənçiliyindən qorxma!) Allah sənə (tezliklə sənin
intiqamını) onlardan (almağa) kifayət edər. O, (hər şeyi) eşidəndir, biləndir. (138)
(Ey mö’minlər, deyin: ) “(Biz) Allahın dinini (rəngini qəbul etdik). (Dini)
Allahın dinindən daha gözəl olan kimdir?! Biz ancaq Ona ibadət edənlərik”. (139)
(Ya Rəsulum! Kitab əhlinə de: ) “Siz Allah barəsində bizimlə mübahisəmi
edirsiniz? Halbuki O həm bizim, həm də sizin Rəbbinizdir. Bizim əməllərimiz
bizə, sizin əməlləriniz isə sizə aiddir. Ona sadiq olan bizik!” (140) Yoxsa siz
İbrahimin, İshaqın, Yə’qubun və onun övladının (nəslinin) yəhudi və ya
xaçpərəst olduqlarını iddia edirsiniz? Allah sizin nə etdiklərinizdən xəbərsiz
deyildir. (141) Onlar (İbrahim, Yə’qub və övladı) bir ümmət (camaat) idilər ki,
keçib getdilər, onların qazandıqları (əməllər) özlərinə, sizinki isə özünüzə
aiddir. Onların əməlləri haqda sizdən sorğu-sual olunmaz. (142) (Mədinədəki
yəhudi və münafiqlərdən) ağılsız adamlar deyəcəklər: “(Müsəlmanları əvvəlcə) üz
tutduqları qiblədən (Beytülmüqəddəsdən) döndərən nədir?” (Ya Rəsulum! Onların
cavabında) de: “Şərq də, Qərb də Allahındır. O, istədiyi şəxsi doğru yola
yönəldər”. (143) (Ey müsəlmanlar!) Beləliklə də, sizi (ədalətli və seçilmiş)
bir ümmət etdik ki, insanların əməllərinə (qiyamətdə) şahid olasınız, Peyğəmbər
də (Muhəmməd əleyhisəllam da) sizə şahid olsun. (Ya Rəsulum!) İndi yönəldiyin
qibləni (Kə’bəni) yalnız Peyğəmbərə tabe olanlarla ondan üz çevirənləri
bir-birindən ayırd etmək üçün (qiblə) tə’yin etdik. Bu, (qibləni
Beytülmüqəddəsdən Kə’bəyə tərəf çevirmək) ağır görünsə də, ancaq Allahın doğru
yola yönəltdiyi şəxslər üçün ağır deyildir. Allah sizin imanınızı (bundan əvvəl
Beytülmüqəddəsə üz tutaraq qıldığınız namazlarınızı) əvəzsiz buraxmaz. Allah
insanlara qarşı, əlbəttə, mehribandır, mərhəmətlidir. (144) (Ya Rəsulum!) Biz
sənin üzünün göyə tərəf çevrildiyini görürük, ona görə də səni razı olduğun
qibləyə tərəf döndərəcəyik. İndi üzünü Məscidülhərama tərəf çevir! (Ey
müsəlmanlar!) Harada olsanız (namaz vaxtı) üzünüzü oraya döndərin! Kitab
verilmişlər bunun öz Rəbbi tərəfindən bir həqiqət olduğunu yaxşı bilirlər.
Allah onların əməllərindən xəbərsiz deyildir. (145) (Ya Rəsulum!) Sən kitab
əhlinə hər cür dəlil gətisən də, onlar sənin qiblənə tabe olmazlar. Sən də
onların qibləsinə tabe olan deyilsən. Hətta onlar özləri də bir-birinin
qibləsinə üz tutmazlar. Əgər sənə gələn bu qədər elmdən sonra onların
istədiyinə uysan, o zaman sən də, şübhəsiz ki, zalımlardan sayılarsan! (146)
Kitab (Tövrat və İncil) verdiyimiz şəxslər onu (Muhəmmədi) öz oğullarını
tanıdıqları kimi tanıyırlar. (Buna baxmayaraq) onların bir qismi, şübhəsiz ki,
həqiqəti bilə-bilə gizlədir. (147) (Ya Rəsulum!) Haqq sənin Rəbbindədir, buna
heç vaxt şübhə edənlərdən olma! (148) Hər kəsin (hər ümmətin) üz tutduğu bir
qibləsi vardır. (Ey müsəlmanlar!) Yaxşı işlər görməkdə bir-birinizi ötməyə
çalışın! Harada olursunuzsa olun, Allah sizi (qiyamətdə) bir yerə
toplayacaqdır. Həqiqətən, Allah hər şeyə qadirdir! (149) (Ya Rəsulum!) Hər
hansı bir yerə getdikdə, (namaz vaxtı) üzünü Məscidülhərama (Kə’bəyə) tərəf
çevir! Çünki Rəbbin tərəfindən göstərilən bu qiblə haqdır. Allah gördüyünüz
işlərdən xəbərsiz deyildir. (150) (Ya Rəsulum!) Haradan (səfərə) çıxsan, (namaz
vaxtı) üzünü Məscidülhərama tərəf çevir! (Ey müsəlmanlar!) Harada olsanız, üzünüzü
o tərəfə döndərin ki, (özlərinə) zülm edənlərdən başqaları sizə irad
tutmasınlar. Siz onlardan deyil, Məndən qorxun; Mən də sizə olan ne’mətimi
tamamlayım (artırım) ki, siz haqq yolu tapasınız. (151) Həmçinin (ne’mətimizi
tamamlamaq məqsədilə) sizə ayələrimizi oxumaq, sizi (günahlardan) təmizləmək,
Kitabı (Qur’anı), hikməti (şəriəti, halalla haramı) və bilmədiklərinizi
öyrətmək üçün sizə öz içərinizdən bir peyğəmbər göndərdik. (152) Belə olduqda
siz (itaətlə) Məni xatırlayın ki, Mən də sizi yada salım! Mənə şükür edin, Məni
danmayın! (153) Ey iman gətirənlər! Səbir və dua ilə (namazla Allahdan) kömək
diləyin. Çünki Allah səbr edənlərlədir (onların dostudur). (154) Allah yolunda
öldürülənlərə (şəhid olanlara) “ölü” deməyin. Əksinə, onlar (Allah dərgahında)
diridirlər, lakin siz bunu dərk etmirsiniz. (155) Əlbəttə, Biz sizi bir az
qorxu, bir az aclıq, bir az da mal, can (övlad) və məhsul qıtlığı ilə imtahan
edərik. (Ya Rəsulum! Belə imtahanlara) səbr edən şəxslərə müjdə ver! (156) O
kəslər ki, başlarına bir müsibət gəldiyi zaman: “Biz Allahınıq (Allahın
bəndələriyik) və (öləndən sonra) Ona tərəf (Onun dərgahına) qayıdacağıq!”
deyirlər. (157) Onları Rəbbi tərəfinfən bağışlanmaq və rəhmət (Cənnət)
gözləyir. Onlar doğru yolda olanlardır! (158) (Ey mö’minlər!) Həqiqətən, Səfa
və Mərvə Allahın əlamətlərindəndir (ibadət nişanələrindəndir). Evi (Kə’bəni)
həcc və ya ümrə yolu ilə (qaydası ilə) ziyarət edən şəxsin bunları təvaf
etməsində (ətrafına dolanmasında) heç bir günah yoxdur. Hər kəs (vacibdən
əlavə) könüllü olaraq yaxşı bir iş görərsə, Allah (onun etdiyi yaxşı işdən)
razı qalandır (əvəzini verəndir), (onu) biləndir. (159) Kitabda (Tövratda)
insanlara aşkar etdiyimiz dəlillərdən sonra göndərdiyimiz nişanələri və doğru
yol göstərən ayələrimizi gizlədən kimsələr Allahın lə’nətinə düçar olar və
bütün lə’nət edə bilənlər də onlara lə’nət oxuyar. (160) Mən ancaq tövbə
edənləri, yaxşı işlər görənləri və (Tövratda buyurduqlarımı) bəlli edənləri əfv
edərəm. Mən tövbələri qəbul edənəm, mərhəmətliyəm! (161) Kafir olanlara və
kafir olaraq ölənlərə Allahın, mələklərin və bütün insanların lə’nəti olsun! (162)
Onlar həmişəlik lə’nət içərisində qalarlar. (Qiyamətdə) onların əzabı əskilməz
və üzlərinə də baxılmaz (üzrləri qəbul olunmaz). (163) Sizin tanrınız bir olan
Allahdır, Ondan başqa tanrı yoxdur. O, rəhmlidir, mərhəmətlidir. (164)
Həqiqətən, göylərin və yerin yaradılmasında, gecə ilə gündüzün bir-birini əvəz
etməsində, içərisində insanlar üçün mənfəətli şeylər olan gəmilərin dənizlərdə
üzməsində, quruyan yer üzünü Allahın göydən yağmur yağdıraraq yenidən
diriltməsində, cins-cins heyvanları onun hər tərəfə yaymasında, göylə yer
arasında ram edilmiş küləyin və buludların bir səmtdən başqa səmtə
döndərilməsində, (Allahın hikmət və qüdrətinə dəlalət edən) əlamətlər vardır. (165)
İnsanların içərisində Allahdan qeyrilərini (Allaha) şərik qoşub, onları Allahı
sevən kimi sevənlər də vardır. Halbuki iman gətirənlərin Allaha məhəbbəti daha
qüvvətlidir. Əgər (özlərinə) zülm edənlərin vaxtında görəcəkləri əzabdan
xabərləri olsaydı, onlar bütün (qüvvət və) qüdrətin Allaha məxsus olduğunu və
Allahın əzabının şıddətli olacağını bilərdilər. (166) O zaman tabe olunmuşlar
(bütpərəstlərin rəisləri) tabe olanlardan (bütpərəstlərdən) uzaqlaşacaq,
(onların hamısı qiyamətdəki) əzabı görəcək və aralarındakı rabitə qırılacaqdır.
(167) O zaman (bütpərəstlərə) tabe olanlar: “Əgər bir də (dünyaya) qayıda
bilsəydik, onlar bizdən uzaqlaşdıqları kimi biz də onlardan uzaqlaşardıq”, -
deyərlər. Beləcə (qiyamətdə) Allah onların əməllərinin yalnız həsrətdən (peşmançılıqdan)
ibarət olduğunu göstərər və onlar cəhənnəm odundan çıxa bilməzlər. (168) Ey
insanlar! Yer üzündəki qidaların təmiz, halal olanlarını yeyin, Şeytanın izi
ilə getməyin! Həqiqətən, o (Şeytan) sizinlə açıq-açığına düşməndir. (169) O
sizə ancaq pis və murdar (həyasız) işlər görməyi və Allaha qarşı
bilmədiklərinizi deməyi əmr edər. (170) Onlara (bütpərəstlərə) : “Allahın
göndərdiyinə (Qur’ana) tabe olun!” –deyildiyi zaman, onlar: “Biz ancaq
atalarımızın getdiyi yolla gedəcəyik!” –deyirlər. Bəs ataları bir şey anlamayıb
doğru yolda deyildilərsə necə? (Yenədəmi onlara tabe olacaqlar?) (171) Kafirlər
səda və nidadan (çığırtı və bağırtıdan) başqa bir şey anlamayanlara
(heyvanlara) bənzərlər. Onlar kar, lal və kordurlar. Buna görə də haqqı dərk
etməzlər. (172) Ey iman gətirənlər! Sizə verdiyimiz rüzilərin (təmiz və)
halalından yeyin! Əgər Allaha ibadət edirsinizsə, (bu ne’mətlərə görə) Ona
şükür edin! (173) O (Allah) sizə ölmüş heyvanı, (axar) qanı, donuz ətini və
Allahdan başqasının adı ilə (bütlərin və s. adı ilə) kəsilənləri (yeməyi) qəti
haram etmişdir. Lakin naəlac qaldıqda (başqasının malını) zorla mənimsəmədən və
həddi aşmadan (zəruri ehtiyacı ödəyənə qədər) bunlardan yeməyə məcbur olan
kimsənin heç bir günahı yoxdur. Allah bağışlayandır, mərhəmətlidir! (174)
Allahın nazil etdiyi kitabda (Tövratda və İncildə) olanları (peyğəmbərin
vəsfini) gizlədənlərin və onun müqabilində bir az para alanların yedikləri
qarınlarında ancaq oda dönəcəkdir. Qiyamət günü Allah onlarla danışmaz,
(onları) təmizə çıxarmaz. Onları şiddətli əzab gözləyir! (175) Onlar doğru yol
əvəzinə zəlalət yolunu, bağışlanmaq əvəzinə əzabı satın almış kəslərdir. Onlar
cəhənnəm oduna necə də səbrlidirlər! (176) Bu (əzab) ondan ötrüdür ki, Allah
kitabı (Tövratı, İncili və ya Qur’anı) haqq olaraq göndərmişdir. Lakin kitab
barəsində müxtəlif rə’ydə olanlar (onun hökmlərinin bə’zisini qəbul, bə’zisini
rədd edənlər, bə’zisini gizlədənlər, bə’zisini isə təhrif edib dəyişdirənlər),
şübhəsiz ki, (həqiqətdən) uzaq bir nifaq içərisindədirlər. (177) Yaxşı əməl heç
də (ibadət vaxtı) üzünü günçıxana və günbatana tərəf çevirməkdən ibarət
deyildir. Yaxşı əməl sahibi əslində Allaha, axirət gününə, mələklərə, kitaba
(Allahın nazil etdiyi bütün ilahi kitablara) və peyğəmbərlərə inanan, (Allaha)
məhəbbəti yolunda (və ya mal-dövlətini çox sevməsinə baxmayaraq) malını (kasıb)
qohum-əqrəbaya, yetimlərə, yoxsullara, (pulu qutarıb yolda qalan) müsafirə
(yolçulara), dilənçilərə və qulların azad olunmasına sərf edən, namaz qılıb
zəkat verən kimsələr, eləcə də əhd edəndə əhdinə sadiq olanlar, dar ayaqda,
çətinlikdə (ehtiyac, yaxud xəstəlik üz verdikdə) və cihad zamanı (məşəqqətlərə)
səbr edənlərdir. (İmanlarında, sözlərində və əməllərində) doğru olanlardır.
Müttəqi olanlar da onlardır! (178) Ey iman gətirənlər! (Qəsdən) öldürülən
şəxsdən sizin üçün qisas almaq hökmü qərara alındı (vacib oldu). Azad şəxsi
azad şəxsin, qulu qulun, qadını qadının əvəzində (öldürə bilərsiniz).
(Öldürülən şəxsin) qardaşı (varisi) tərəfindən (müəyyən bir şey, qanbahası
müqabilində) bağışlanmış (qatil) ilə adətə görə (yaxşı) rəftar edilməlidir.
Bağışlanmış (qatil də) yaxşılıqla (qan sahiblərinə) “diyə” (qanbahası)
verməlidir. Bu, (qisası qanbahası ilə əvəz etmək hökmü) Rəbbiniz tərəfindən
sizin üçün bir yüngüllük və mərhəmətdir. Bundan (diyə müqabilində
bağışlamaqdan) sonra təcavüzkarlıq edən (qatili öldürən və ya onun
qohum-qardaşı ilə düşmənçilik edən) kimsəni (qiyamətdə) şıddətli əzab gözləyir!
(179) Ey ağıl sahibləri, bu qisas (qisas hökmü) sizin üçün həyat deməkdir. Ola
bilsin ki, (bununla) pis əməldən (qətldən) çəkinəsiniz. (180) Sizin hər
birinizi ölüm haqlayan zaman qoyub gedəcəyiniz maldan valideynlərinizə, yaxın
qohumlarınıza verilməsi üçün ədalət üzrə (malın üçdə birindən çox olmamaq
şərtilə) vəsiyyət etməyiniz zəruridir. Müttəqilərə (bu) vacibdir. (181) (Ölənin
vəsiyyətini) eşitdikdən sanra onu dəyişənlər günah sahibi olarlar. Şübhəsiz ki,
Allah (hər şeyi) eşidəndir, biləndir. (182) Hər kəs vəsiyyət edənin (öz
vəsiyyətilə) səhv etməsindən və ya günaha batmasından ehtiyat edib (ədalət
naminə vəsiyyətdə dəyişiklik edərək) varislərin arasını düzəltsə, ona heç bir
günah yazılmaz. Allah bağışlayandır, rəhm edəndir! (183) Ey iman gətirənlər!
Oruc tutmaq sizdən əvvəlki ümmətlərə vacib edildiyi kimi, sizə də vacib edildi
ki, (bunun vasitəsilə) siz pis əməllərdən çəkinəsiniz! (184) (Oruc tutmaq) sayı
müəyyən olan (bir ay) günlərdir. (Bu günlərdə) sizdən xəstə və ya səfərdə
olanlar tutmadığı günlər qədər başqa günlərdə oruc tutmalıdırlar. Oruc tutmağa
taqəti olmayanlar isə (hər günün əvəzində) bir yoxsulu doyuracaq qədər fidyə
verməlidirlər. Hər kəs könüllü xeyir iş görərsə (həm oruc tutub, həm də fidyə
verərsə), bu onun üçün daha yaxşı olar. Bilsəniz oruc tutmaq sizin üçün nə
qədər xeyirlidir! (185) İnsanlara doğru yolu göstərən, bu yolu açıq dəlilləri
ilə aydınlaşdıran və (haqqı batildən) ayıran (Qur’an) ramazan ayında nazil
edilmişdir. Aya (ramazan ayına) yetişən şəxslər (bu ayı) oruc tutmalıdırlar;
xəstə və ya səfərdə olanlar isə tutmadığı günlərin sayı qədər başqa günlərdə
tutsunlar. Allah sizin üçün ağırlıq deyil, yüngüllük istər ki, fövtə gedən
günlərin orucunu tamamlayasınız və sizi düz yola yönəltməsinə görə Ona (“Allahu
əkbər” deməklə) tə’zim və şükür edəsiniz. (186) (Ya Rəsulum!) Bəndələrim Məni
səndən soruşduqda söylə ki, Mən (onlara) yaxınam. Dua edib Məni çağıranın
duasını qəbul edərəm. Gərək onlar da Mənim çağırışımı qəbul edib Mənə iman
gətirsinlər. Bununla da, ola bilsin ki, doğru yola yetişsinlər. (187) Oruc
gecəsi qadınlarınıza yaxınlaşmaq sizə halal edildi. Onlar sizin, siz də onların
libasısınız. (Bir-birinizə həddindən artıq yaxınsınız). Allah sizin özünüzə
pislik (xəyanət) etdiyinizi (yaxud nəfsinizə qarşı zəiflik göstərəcəyinizi)
bilib tövbələrinizi qəbul edərək sizi bağışladı; artıq siz onlara yaxınlaşın,
Allahın sizə halal etdiyini onlardan istəyin; sübh açılınca, ağ sap qara sapdan
fərqlənincəyə qədər yeyib için; sonra gecəyə qədər orucunuzu tamamlayın;
məscidlərdə ibadətdə (e’tikafda) olduğunuz zaman onlarla (qadınlarınızla)
yaxınlıq etməyin. Bunlar (bu hökmlər) Allahın hədləridir, bunları aşmayın!
Allah (insanlara) hökmlərini bu cür bildirir ki, bəlkə, müttəqi olsunlar! (188)
Bir-birinizin mallarını haqqınız olmadığı halda yeməyin. Xalqın malının bir
qismini (onun sizə haram olduğunu) bilə-bilə günah yolu ilə yeməyiniz üçün onu
(malınızı) hakimlərə (rüşvət) verməyin! (189) (Ya Rəsulum!) Yeni doğan aylar
(hilal) barəsində səndən sual edildikdə, söylə ki, bunlar insanların istifadəsi
və həcc üçün vaxt ölçüləridir. Evlərinizə (Cahiliyyət dövründə olduğu kimi)
arxa tərəfdən girməniz yaxşı iş deyildir. Yaxşı iş (pis əməllərdən) çəkinən
kimsənin əməlidir. Evlərə qapılarından daxil olun və Allahdan qorxun ki, nicat
tapasınız! (190) (Ey mö’minlər!) Sizinlə vuruşanlarla siz də Allah yolunda
vuruşun, lakin həddən kənara çıxmayın. Allah həddi aşanları sevməz! (191)
Onları (Məkkə müşriklərini) harada görsəniz öldürün. Sizi çıxartdıqları yerdən
(Məkkədən) siz də onları çıxardın. Fitnə (müşriklərin fitnəsi) qətldən daha
şiddətlidir. Onlar sizinlə Məscidülhəram yanında vuruşmayınca, siz də onlarla
orada vuruşmayın! Əgər (orada) sizinlə vuruşsalar, siz də onları öldürün.
Kafirlərin cəzası ancaq budur! (192) Əgər onlar (vuruşdan və Allaha şərik
qoşmaqdan) vaz keçərlərsə, şübhəsiz, Allah bağışlayandır, rəhm edəndir! (193)
Fitnə (müşriklərin fitnəsi) aradan qalxana qədər və din (ibadət) ancaq Allaha
məxsus edilənədək onlarla vuruşun; əgər onlar (bu cür hərəkətlərə) son
qoyarlarsa (siz də onlarla vuruşmaqdan vaz keçin!), çünki düşmənçilik ancaq
zülm edənlərə qarşı olur. (194) (Döyüş) haram olan ay [hicrətin 7-ci ilinin
zülqə’də ayı) (döyüş)] haram olan ay (hicrətin 6-cı ilinin zülqə’də ayı)
müqabilindədir. Hörmətlər qarşılıqlıdır.Sizə qarşı həddini aşanlara siz də
həmim ölçüdə həddi aşın (cavab verin).Allahdan qorxun (qədərindən artıq əvəz
çıxmayın) və bilin ki, Allah müttəqilərlədir. (195) (Malınızı) Allah yolunda
xərcləyin. Öz əlinizlə özünüzü təhlükəyə atmayın, yaxşılıq edin! Allah yaxşılıq
(ehsan) edənləri sevir. (196) Allahdan ötrü həcc və ümrə (kiçik həcc)
əməllərini tam yerinə yetirin, əgər arada sizə maneçilik olarsa, (sizə)
müyəssər olan bir qurbanlıq göndərin, qurbanlıq öz yerinə (Minaya) çatıncaya
qədər başınızı qırxdırmayın. Əgər (ihramda ikən, ziyarət zamanı) sizdən
xəstələnən və yaxud baş ağrısına tutulub əziyyət çəkən olarsa, belə şəxs
(başını qırxdırmağın əvəzində) fidyə olaraq (üç gün) oruc tutmalı və ya sədəqə
verməli, yaxud da bir qurban kəsməlidir. (Maneçiliyin aradan qalxmasına) əmin
olduqda isə həcc vaxtına qədər ümrə ziyarətindən istifadə edən şəxs müyəssər
etdiyi bir heyvan kəsməlidir. Qurbanlıq tapmayanlar bunun əvəzində həcc
ziyarəti günlərində üç gün və (vətəninə) qayıdandan sonra yeddi gün oruc
tutmalıdırlar ki, bu da tam on gün edir. Bu (ümrə ziyarəti) ailəsi
Məscidülhəramda (Məkkədə və ətrafında) sakin olmayanlara aiddir.Allahdan qorxun
və bilin ki, Allahın əzabı şiddətlidir. (197) Həcc (mövsümü) mə’lum olan
aylardır (şəvval, zülqə’də ayları və zülhiccənin birinci on günü). (Həmin
aylarda) həcc ziyarəti vacib olan (həcci özünə vacib bilən) şəxsə həccdə
olarkən (qadınla) yaxınlıq, söyüş söyüb pis sözlər danışmaq, dava-dalaş etmək
yaramaz. Allah gördüyünüz hər bir yaxşı işi bilir. (Həcc və ya axirət üçün)
tədarük görün. Ən yaxşı tədarük (azuqə) isə təqvadır (pis əməllərdən
çəkinməkdir). Ey ağıl sahibləri, Məndən qorxun! (198) (Həcc mövsümündə)
Rəbbinizdən (ticarətlə) ruzi diləməniz sizin üçün günah deyildir.Ərəfatdan
qayıdarkən Məş’ərülhəramda Allahı xatırlayın. Sizi doğru yola yönəltdiyi üçün
Onu yada salın (Ona dua edin), çünki siz bundan əvvəl (doğru yolu) azanlardan
idiniz! (199) Sonra camaatın döndüyü yerdən siz də dönün! Allahdan bağışlanmaq
diləyin, şübhəsiz ki, Allah bağışlayandır, rəhm edəndir! (200) Həcc mərasimini
tamamlayıb qurtardıqda (keçmişdə) ata-babalarınızı yada saldiğınız kimi, ondan
da artıq Allahı yad edin! İnsanların bə’zisi: “Ey Rəbbimiz, bizə nə
verəcəksənsə, elə bu dünyada ver!” – deyirlər. Belə şəxslərin axirətdə heç bir
payı yoxdur! (201) Bə’ziləri isə: “Ey Rəbbimiz, bizə dünyada da, axirətdə də
gözəl nemətlər ver, bizi cəhənnəm əzabından qoru!” deyirlər. (202) Belə
şəxslərin qazandıqlarına (qazandıqları əməllərinə) görə (axirətdə) mükafat
gözləyir. Allah tezliklə haqq-hesab çəkəndir! (203) (Ey hacılar!) Sayı bəlli
olan günlərdə (Mina dağında) Allahı yada salın (təkbirlə zikr edin). Tələsərək
iki gündə (zülhiccənin on birinci və on ikinci günlərində Minadan Məkkəyə)
qayıdana heç bir günah gəlməz. Eləcə də yubanana (zülhiccənin on üçüncü günü
Minada qalana) heç bir günah tutulmaz. Bu (günah tutulmaması), müttəqilərə
aiddir. Allahdan qorxun və Onun yanında (hüzurunda) toplanacağınızı bilin! (204)
(Ya Rəsulum!) İnsanların eləsi vardır ki, onun dünya həyatı haqqındakı sözləri
sənin xoşuna gələr. O, qəlbində olana da (dili ilə ürəyinin bir olmasına)
Allahı şahid göstərər. Halbuki, o, düşmənlərin ən qəddarıdır. (205) (O şəxs
səndən) ayrılan kimi yer üzündə fitnə-fəsad törətməyə, əkini və nəsli (islam
cəmiyyətini) məhv etməyə çalışar. Halbuki, Allah fitnə-fəsadı sevməz! (206)
Ona: “Allahdan qorx!” – deyildiyi zaman lovğalıq onu günah törətməyə vadar
edər. Beləsinə cəhənnəm kifayətdir. Ora nə pis məskəndir! (207) İnsanların
eləsi də vardır ki, Allahın razılığını qazanmaq yolunda (Allah rizası üçün) öz
canını fəda edər. Allah öz bəndələrinə qarşı çox mehribandır! (208) Ey iman
gətirənlər! Hamınız bir yerdə sülhə (islama) gəlin! Şeytanın yolu ilə getməyin,
çünki o sizin açıq düşməninizdir! (209) Əgər bu qədər aşkar dəlil (ayələr)
gəldikdən sonra siz yenə də doğru yoldan azarsınızsa, o zaman bilin ki, Allah
da qüvvət, hikmət sahibidir! (210) Yoxsa onlar Allahın (qəzəbinin) bulud
kölgələri içində mələklərlə (əzab mələkləri ilə) gəlməsini və işin tamam
olmasını (özlərinin məhv edilməsini) gözləyirlər? Şübhəsiz ki, (bütün) işlər
(axırda) Allaha qayıdacaqdır. (211) (Ya Rəsulum!) İsrail övladından xəbər al
ki, Biz onlara (Musa peyğəmbər vasitəsilə) nə qədər açıq dəlillər göndərdik!
Allahın ne’mətinə nail olandan sonra onu dəyişdirənlərə Allah şiddətli əzab
verəcəkdir! (212) Dünya həyatı kafirlər üçün zinətlənmişdir. Onlar (bununla da)
iman gətirənlərə istehza edərlər. Halbuki, müttəqilər qiyamət günündə onlardan
üstündürlər. Allah istədiyi kəsə saysız-hesabsız ruzi verər. (213) İnsanlar tək
bir ümmət idi. Allah onlara müjdə verən və xəbərdarlıq edən (əzabla qorxudan)
peyğəmbərlər göndərdi, insanlar arasındakı ixtilafları ayırd etmək üçün O,
peyğəmbərlərlə birlikdə haqq olan kitab nazil etdi. Halbuki özlərinə aşkar
dəlillər gəldikdən sonra aralarındakı kin (və həsəd) üzündən (dində) ixtilafda
bulunanlar kitab əhlindən başqası deyildir. Onların ixtilafda olduqları
həqiqətə Onun izni (idarəsi) ilə iman gətirənləri isə Allah doğru yola
yönəltdi. Allah istədiyini düz yola istiqamətləndirər. (214) (Ey mö’minlər!)
Sizdən əvvəlkilərin başına gələnlər sizin başınıza gəlməmiş behiştə daxil
olacağınızımı güman edirsiniz? Onları (şiddətli) fəlakət və sıxıntı elə
bürümüş, elə sarsılmışdılar ki, hətta Peyğəmbər və iman gətirənlər birlikdə:
“Allahın köməyi nə vaxt gələcək?” – demişdilər.Bilin ki, Allahın köməyi (sizə)
yaxındır! (215) (Ya Rəsulum!) Səndən (Allah yolunda) nə verəcəkləri haqqında
soruşanlara söylə: “(Malınızdan) verəcəyiniz şey ata-anaya, (yoxsul) qohumlara,
yetimlərə, miskinlərə və (pulu qurtaran) müsafirə (yolçulara) məxsusdur”. Şübhəsiz
ki, Allah etdiyiniz xeyirli işi biləndir. (216) (Allahın düşmənlərinə qarşı)
döyüş (cihad) xoşunuza gəlmədiyi halda, sizə vacib edildi.Bə’zən xoşlamadığınız
bir şey sizin üçün xeyirli, bə’zən də xoşladığınız bir şey sizin üçün zərərli
ola bilər.(Onu) Allah bilir, siz bilməzsiniz. (217) (Ya Rəsulum!) Haram olan
ayda döyüş haqqında səndən soruşanlara söylə: “O ayda döyüşmək böyük günahdır,
lakin Allah yolunu (insanların üzünə) qapamaq, onu inkar etmək, Məscidülhərama
girməyə mane olmaq və oradakıları kənara çıxarmaq Allah yanında daha böyük
günahdır. (Din naminə) fitnə salmaq isə (həmin ayda) vuruşmaqdan daha
betərdir”! (Ey mö’minlər!) Onlar (Məkkə müşrikləri) əgər bacarsalar, sizi
dininizdən döndərincəyə qədər sizinlə vuruşmaqda davam edəcəklər. Sizdən hər
kəs öz dinindən dönüb kafir olaraq ölərsə, belə kimsələrin bütün əməlləri
(vaxtilə gördüyü yaxşı işləri) dünya və axirətdə heçə gedər. Onlar
cəhənnəmlikdirlər və orada əbədi qalacaqlar! (218) Həqiqətən, Allaha iman
gətirənlər, (Məkkədən Mədinəyə) köçüb gələn və Allah yolunda cihad edən
kimsələr Allahın mərhəmətinə ümidvardırlar. Allah bağışlayandır, rəhm edəndir! (219)
(Ya Rəsulum!) Səndən içki və qumar (meysir) haqqında sual edənlərə söylə:
“Onlarda həm böyük günah, həm də insanlar üçün mənfəət (dünya mənfəəti) vardır.
Lakin günahları mənfəətlərindən daha böyükdür”! (Allah yolunda) nəyi paylamalı
olduqlarını soruşanlara isə de: “Ehtiyacınızdan artıq qalanını (möhtaclara
paylayın)!” Allah sizə Öz ayələrini bu cür bildirir ki, bəlkə, fikirləşəsiniz. (220)
Dünya və axirət (işləri) barəsində. (Ya Rəsulum!) Səndən yetimlər haqqında sual
edənlərə söylə: “Onlar üçün (onların malını qorumaq və güzəranlarını)
yaxşılaşdırmaq xeyirlidir (nəcib əməldir). Əgər onlarla birlikdə
yaşayırsınızsa, onlar sizin qardaşlarınızdır”. Allah islah (yaxşılıq) edənləri
də, fəsad salanları da tanıyır. Əgər Allah istəsəydi, sizi, əlbəttə, əziyyətə
salardı. Həqiqətən, Allah yenilməz qüvvət, hikmət sahibidir! (221) Allaha şərik
qərar verən (Onu inkar edən) qadınlar imana gəlməyincə onlarla evlənməyin!
Əlbəttə, Allaha iman gətirmiş bir cariyə, gözəlliyinə heyran olduğunuz bir
müşrik bir qadından daha yaxşıdır. Həmçinin müşrik kişilər Allaha iman
gətirməyənə qədər mö’min qadınları (onlara) arvadlığa verməyin! Əlbəttə, Allaha
iman gətirən bir kölə camalına məftun olduğunuz müşrik bir kişidən daha
xeyirlidir. Onlar (müşrik qadınlar və kişilər) sizi Cəhənnəmə çağırdıqları
halda, Allah sizi Öz izni ilə Cənnətə, məğfirətə (bağışlanmağa) çağırır və
yaxşı düşünüb ibrət almaları üçün insanlara hökmlərini aydınlaşdırır. (222) (Ya
Rəsulum!) Səndən heyz (aybaşı) barəsində sual edənlərə söylə: “Heyz əziyyətli
bir haldır. Heyz zamanı qadınlardan kənar olun, (heyzdən) təmizlənməyənə qədər
onlarla yaxınlıq etməyin, təmizləndikdən sonra isə Allahın sizə əmr etdiyi
yerdən (buyurduğu qayda üzrə) onlara yaxınlaşın!” Allah (günahından) tövbə
edənləri, (təmiz və) pak olanları sevər! (223) (Ey mö’minlər!) Qadınlarınız
sizin (övlad əkdiyiniz) tarlanızdır. İstədiyiniz vaxtda öz tarlanıza gəlin!
Özünüz üçün qabaqcadan (yaxşı əməllər) hazırlayın! Allahdan qorxun və (qiyamət
günü) Onun hüzuruna gedəcəyinizi bilin! (Ya Rəsulum!) İman gətirənlərə
(Cənnətlə) müjdə ver! (224) Yaxşılıq etmək, pis əməllərdən çəkinmək və insanlar
arasında sülh yaratmaq barəsindəki andlarınıza Allahı (Allahın adını) hədəf
(dəstavüz) etməyin! Allah eşidəndir, biləndir! (225) Allah, bilmədən (səhvən)
içdiyiniz andlara görə sizi cəzalandırmaz, lakin qəlblərinizin kəsb etdiyi
şeylərə (yalandan və ya qəsdən içib yerinə yetirmədiyiniz andlara, pis
niyyətlərə) görə sizi cəzalandıracaqdır. Allah bağışlayandır, həlimdir! (226)
Övrətlərinə yaxınlaşmamağı and içən kimsələr üçün dörd ay gözləmə müddəti
vardır, əgər bu müddət içərisində andlarından dönsələr, Allah (onları kəffarə
vermək şərtilə) bağışlayandır, rəhm edəndir. (227) Əgər talaq vermək (boşamaq)
istəsələr, şübhəsiz ki, Allah (onların niyyətlərini) eşidəndir, biləndir. (228)
Boşanan qadınlar üç dəfə (heyz görüb təmizlənincəyə qədər başqa ərə getməyib)
gözləməlidirlər. Əgər (o qadınlar) Allaha və qiyamət gününə inanıblarsa,
Allahın onların bətnlərində yaratdığını (uşağı) gizlətmək onlara halal olmaz.
(Bu gözləmə müddəti içərisində) ərləri barışmaq istərlərsə, onları geri almağa
(hər kəsdən) daha çox haqlıdırlar. (Kişilərin qadınlar) üzərində şəriətə görə
hüquqları olduğu kimi, (qadınların da) onlar (kişilər) üzərində hüquqları vardır.
Ancaq kişilər (daha artıq əziyyətə qatlandıqları üçün) onlardan bir dərəcə
üstündürlər. Allah yenilməz qüvvət, hikmət sahibidir. (229) (Ric’i) talaq vermə
(boşama) iki dəfə mümkündür, ondan sonra yaxşı dolanmaq (qadını yaxşı
saxlamaq), ya da xoşluqla ayrılmaq (buraxmaq) gərəkdir. (Ey kişilər!) Onlara
(qadınlarınıza) verdiyinizdən (kəbin haqqından, mehrdən) bir şey tələb etməniz
sizə halal olmaz. Bu yalnız kişi ilə qadının Allahın (ər-arvadlıq) haqqındakı
hökmlərini yerinə yetirə bilməyəcəklərindən qorxduqları zaman mümkündür. (Ey
şəriət hakimləri!) Əgər onların (ər-arvadın) Allahın hökmlərini yerinə
yetirməyəcəklərindən siz də qorxsanız, arvadın (kəbin haqqından) ərinə bir şey
verməsində heç biri üçün günah yoxdur. Bunlar Allahın hədləridir (hökmləridir).
Onlardan kənara çıxmayın. Allahın hədlərindən kənara çıxanlar, əlbəttə,
zalımlardır. (230) Əgər (kişi) övrətini yenə də (üçüncü dəfə) boşarsa, o zaman
(qadın) başqa bir ərə getməmiş ona (əvvəlki ərinə) halal olmaz. (İkinci əri)
onu boşadıqdan sonra Allahın (ər-arvadlıq haqqındakı) hədlərinə (hökmlərinə)
riayət edəcəklərinə inamları olduqları təqdirdə, (həmin qadının əvvəlinci əri
ilə) təkrar evlənməsində günah yoxdur. Bunlar anlayan bir qövm üçün Allahın
bəyan etdiyi hədləridir (hökmləridir). (231) Qadınlarınızı (ric’i talaqla)
boşadığınız və onların gözləmə müddəti başa çatdığı zaman onları ya xoşluqla
saxlayın, ya da xoşluqla buraxın. (Əziyyət və) zərər vermək məqsədilə haqlarına
təcavüz edib onları saxlamayın! Hər kəs bunu etsə, şübhəsiz ki, özünə zülm
etmiş olar. Allahın ayələri (hökmləri) ilə oynamayın (onlara istehza etməyin).
Allahın sizə verdiyi ne’mətləri,öyüd-nəsihət üçün göndərdiyi Kitabı (Qur’anı)
və hikməti xatırlayın! Allahdan qorxun və Allahın, həqiqətən, hər şeyi
bildiyini anlayın! (232) Boşanmış qadınların gözləmə müddətləri bitərkən
aralarında barışıq və yaxşılıqla yaşamağa razılıq olduğu zaman onların təkrar
öz ərlərinə nikah edilməsinə mane olmayın! Bu sizin Allaha və axirət gününə
inananlarınıza verilən bir nəsihətdir. Bu (şər’i baxımdan) sizin üçün daha
təmiz (faydalı) və daha pakdır. Allah (sizin mənfəətinizi) bilir, siz
bilməzsiniz! (233) Analar (istər boşanmış, istərsə də boşanmamış olsun)
uşaqlarını əmizdirmə müddətini tamamlatmaq istəyən (atalar) üçün tam iki il
əmizdirsinlər. Anaların yeməyi və geyimi öz qüvvəsi dairəsində (uşağın)
atasının üzərinə düşür. Heç kəs gücü çatdığından artıq yüklənməz. Nə bir ana,
nə də bir ata uşağına görə zərər çəkməsin! (Ata öləndən sonra) bu vəzifə həmin
qaydada varisin üzərinə düşür. Əgər ata və ana öz aralarında məsləhətləşib,
uşağı (iki ildən tez) süddən kəsmək qərarına gəlsələr, ikisinə də heç bir günah
olmaz. Əgər siz uşağınızı başqasına (süd anasına) əmizdirmək istəyirsinizsə,
onun zəhmət haqqını müəyyən olunmuş qayda üzrə (şəriətə müvafiq) ödəsəniz, yenə
də sizə günah sayılmaz. Allahdan qorxun və bilin ki, Allah, həqiqətən, sizin nə
etdiklərinizi görəndir! (234) Sizdən ölənlərin qoyub getdiyi qadınlar dörd ay
on gün (başqa ərə getməyib) özlərini gözləməlidirlər. Bu müddət tamam olduqda,
artıq onların öz barələrində şəriətə müvafiq surətdə etdikləri işdən sizə heç
bir günah gəlməz. Allah etdiklərinizin hamısından xəbərdardır! (235) (Bu
müddəti gözləyən) qadınlara elçi göndərmək (onlarla evlənmək) istədiyinizi
(rəmz və) işarə ilə bildirməkdən və ya belə bir istəyi ürəyinizdə gizlətməkdən
sizə heç bir günah gəlməz. Allah sizin onları xatırlayacağınızı bilir. Lakin
(gözləmə müddətində) onlarla gizlində və’dələşməyin, onlara şəriətə müvafiq söz
deyin! Gözləmə vaxtları bitməyincəyə qədər onlarla nikah etmək fikrində
olmayın! Bilin ki, Allah sizin qəlbinizdə olanı bilir. Ondan (Allahdan) qorxun,
Allahın bağışlayan, həlim olduğunu bilin! (236) Yaxınlıq etmədiyiniz
(toxunmadığınız) və mehrini (kəbin haqqını, başlığını) tə’yin etmədiyiniz
qadınları boşamaq sizə günah sayılmaz. Qəbul olunmuş qayda üzrə, varlı öz
imkanı daxilində, kasıb da gücü çatdığı qədər, yaxşılıq (ehsan) edənlərə layiq
şəkildə onlara bir şey (müt’ə) versin! (237) Kəbin haqlarını tə’yin etmiş
olduğunuz qadınları yaxınlıq etmədən əvvəl boşayarsınızsa, tə’yin olunmuş kəbin
haqqının yarısını onlara verməlisiniz! Bununla belə, onlar (qadınlar) bunu
(ərlərinə), yaxud əlində nikah müqaviləsi olanlar (ərlər) kəbin haqqının
hamısını qadınlara bağışlaya bilərlər. (Ey kişilər!) Sizin bağışlamağınız (güzəştə
getməyiniz) müttəqiliyə daha yaxındır. Bir-birinizə yaxşılıq etməyi unutmayın!
Şübhəsiz ki, Allah sizin etdiklərinizi görəndir. (238) (Fərz, vacib) namazlara,
(xüsusilə) orta namaza (günortadan sonrakı əsr namazına, ikindi namazına)
riayət (əməl) edin və Allaha itaət üçün ayağa qalxın (namaza durun). (239) Əgər
(düşməndən və yırtıcı heyvandan) qorxsanız, (namazınızı) piyada gedə-gedə və ya
minik üstə (qılın). (Təhlükədən sovuşmağınıza) əmin olduqda isə Allahı,
bilmədiyiniz şeyləri (namazı, duanı) sizə (Peyğəmbər və Qur’an vasitəsilə) nə
cür öyrədibsə, o cür anın (zikr edin, namaz qılın)! (240) Sizlərdən vəfat edib
özlərindən sonra arvadlarını qoyub gedən şəxslər həmin qadınlara öz evindən
çıxarılmamaq şərtilə, bir il müddətində baxılmasını (vərəsələrinə) vəsiyyət
etməlidirlər. Əgər onlar (öz arzuları ilə) çıxıb gedərlərsə, o zaman onların
qəbul olunmuş qayda üzrə (şəriətə müvafiq) öz barələrində görəcəkləri işlər
üçün siz günahkar deyilsiniz. Allah yenilməz qüvvət, hikmət sahibidir! (241)
Boşanan qadınları qəbul olunmuş tərzdə (şəriətə müvafiq) faydalandırmaq
müttəqilərin vəzifəsidir. (242) Allah sizə Öz ayələrini, (hökmlərini) bu
qaydada aydınlaşdırır ki, düşünüb anlayasınız (əqlinizə batsın). (243) (Ya
Rəsulum!) Minlərlə adamın (taundan) ölüm qorxusu ilə öz yurdlarını tərk edib
getdiklərini görmədinmi? Allah onlara: “Ölün!” – dedi və sonra da (yenidən)
diriltdi. Həqiqətən, Allah insanlara lütf edəndir, lakin insanların bir çoxu
şükür etməzlər! (244) Allah yolunda vuruşun və bilin ki, Allah eşidəndir, biləndir!
(245) Allah yolunda (könül xoşluğu ilə halal maldan) yaxşı borc verən kimdir
ki, (Allah da) onun mükafatını (əvəzini) qat-qat artırsın?! Allah (kimisini)
sıxıntıya salar (ruzisini azaldar), (kimisinin də) ürəyini açar (bol ruzi
verər). Siz (dünyada gördüyünüz işlərin əvəzini almaq üçün) Onun hüzuruna
qaytarılacaqsınız. (246) (Ya Rəsulum!) Musadan sonra bir dəstə (tanınmış)
İsrail övladının başına gələnləri görmədinmi? Onlar öz peyğəmbərinə: “Bizə bir
hökmdar göndər ki, (onun köməyi ilə) Allah yolunda (zülmkarlarla) vuruşaq!” -
dedilər. O da (onlara): “Sizə vuruşma əmri olduqda, bəlkə, vuruşmadınız?” –
söylədi. Onlar cavabında dedilər: “Allah yolunda nə üçün vuruşmayaq ki,
yurdumuzdan çıxarıldıq, övladlarımızdan ayrıldıq”. Lakin onlara vuruşmaq vacib
olduğu vaxt, içərilərindən az bir qismi müstəsna olmaqla, (hamısı döyüşdən) üz
çevirdilər. Allah (özlərinə) zülm edənləri tanıyır! (247) (İsrail övladının)
peyğəmbəri onlara dedi: “Allah Talutu sizə padşah göndərdi”. Onlar isə: “Biz
hökmdarlığa daha layiq ikən və ona var-dövlət verilmədiyi halda, o, necə bizə
padşah ola bilər?” – deyə cavab verdilər. (Peyğəmbər onlara) dedi: “Allah
sizdən ötrü onu (bəyənib) seçmiş, elm və bədəncə (qüvvəcə) ona üstünlük
vermişdir. Allah Öz mülkünü (səltənətini) istədiyinə verər. Allah (Öz lütfü və
kərəmi ilə) genişdir, (Allah hər şeyi) biləndir!” (248) (İsrail övladının)
peyğəmbəri onlara dedi: “(Talutun) padşahlıq əlaməti (Musaya verilən) sandığın
sizə gəlməsidir. Onun içində (sizin üçün) Rəbbinizdən bir arxayınlıq, rahatlıq
(mə’nəvi bir qüvvə, səbat), həmçinin Musa və Harun nəslindən qalan şeylər
(Musanın əsası, Tövratın bə’zi lövhələri, bir az qüdrət halvası və s.) vardır.
Onu mələklər gətirəcək. Əgər siz mö’minsinizsə, onda sizin üçün (peyğəmbərin
verdiyi xəbərin doğruluğunu təsbiq edən) qəti dəlil vardır”. (249) Talut qoşunu
ilə (öz yurdundan, Qüdsdən) ayrıldığı zaman (əsgərlərinə) dedi: “Allah sizi
(axar) bir çay vasitəsilə imtahan edəcək. Kim onun suyundan içsə, o məndən
(mənə tabe olanlardan) deyildir. Kim ondan dadmasa, dadsa da, bir ovucdan artıq
içməsə, o məndəndir”! Lakin onların az bir qismi müstəsna olmaqla, (hamısı) o
sudan içdi. O (Talut) və onunla birlikdə olan mö’minlər (çayı) keçdikdən sonra
(düşmən qoşununu görüb) dedilər: “Bu gün bizim Calut (düşmən tərəfin hökmdarı)
və onun qoşunu ilə vuruşmağa taqətimiz yoxdur”! (İçərilərindən) Allahın
rəhmətinə qovuşacaqlarına (Allahın dərgahına qayıdacaqlarına) inanalar isə
dedilər: “Neçə dəfə olub ki, az bir dəstə Allahın izni (iradəsi) ilə çox bir
dəstəyə qalib gəlib! Allah səbr edənlərlədir!” (250) Onlar Calut və əsgərləri
ilə qarşılaşdıqları zaman dedilər: “Ey Rəbbimiz, bizə bollu səbr və dizimizə
(ayaqlarımıza) qüvvət ver! Bizə kafir qövm üzərində qələbə qazandır!” (251)
Nəhayət, onlar Allahın izni (iradəsi və köməyi) ilə Calutu və qoşununu məğlub
etdilər. Davud Calutu öldürdü. Allah Davuda həm hökmranlıq, həm də hikmət
(peyğəmbərlik) verdi və ona istədiyini (zireh düzəltmək, quşların dilini
bilmək, gözəl səslə oxumaq) öyrətdi. Əgər Allah insanların bir qismini, digər
bir qismi ilə dəf etməsə idi, yer üzü fitnə-fəsada uğrayardı. Lakin Allah bütün
aləmlərə qarşı lütfükardır. (252) (Ya Rəsulum!) Bunlar (bu söylənilənlər)
Allahın ayələridir (qüdrət nişanələridir) ki, onları sənə doğru-düzgün
bildiririk. Sən, həqiqətən, (Allah tərəfindən seçilərək insanlara) göndərilən
(mürsəl) peyğəmbərlərdənsən. (253) (Ya Rəsulum!) Bu peyğəmbərlərin bə’zisini
digərindəm üstün etdik. Allah bunlardan bə’zisi ilə danışmış, bə’zisinin isə
dərəcələrini yüksəltmişdir. Məryəm oğlu İsaya açıq mö’cüzələr verdik və onu
müqəddəs ruhla (Cəbraillə) qüvvətləndirdik. Əgər Allah istəsəydi, bu
peyğəmbərlərin ardınca gələn insanlar onlara göndərilən aşkar dəlillərdən sonra
bir-biriləri ilə vuruşmazdılar. Fəqət (bununla belə yenə də) ixtilafa düşdülər.
Onlarda bə’ziləri (Allaha) iman gətirdilər, bə’ziləri isə kafir oldular. Əgər
Allah istəsə idi, onlar bir-biriləri ilə vuruşmazdılar. Lakin Allah Öz
istədiyini edər! (254) Ey iman gətirənlər! Alış-verişin, dostluğun və şəfaətin
mümkün olmayacağı gün (qiyamət günü) gəlməmişdən əvvəl sizə verdiyimiz ruzidən
paylayın! Kafirlər (bunu inkar edənlər) isə (özlərinə) zülm edənlərdir! (255)
Allah başqa heç bir tanrı yoxdur. (Zatı və kamal sifətləri ilə hər şeyə qadir
olub bütün kainatı yaradan və idarə edən, bəndələrini dolandıran və onların
işlərini yoluna qoyan) əbədi, əzəli varlıq Odur. O nə mürgü, nə də yuxu bilər.
Göylərdə və yerdə nə varsa (hamısı) Onundur. Allahın izni olmadan (qiyamətdə)
Onun yanında (hüzurunda) kim şəfaət (bu və ya digər şəxsin günahlarının bağışlanmasını
xahiş) edə bilər? O, bütün yaranmışların keçmişini və gələcəyini (bütün olmuş
və olacaq şeyləri) bilir. Onlar (yaranmışlar) Allahın elmindən Onun Özünün
istədiyindən başqa heç bir şey qavraya bilməzlər. Onun kürsünü (elmi, qüdrət və
səltənəti) göyləri və yeri əhatə etmişdir. Bunları mühafizə etmək Onun üçün heç
də çətin deyildir. Ən uca, ən böyük varlıq da Odur! (256) Dində məcburiyyət
(zorakılıq) yoxdur. Artıq doğruluq (iman) azğınlıqdan (küfrdən) ayırd edildi.
Hər kəs Taqutu (Şeytanı və ya bütləri) inkar edib Allaha iman gətirsə, o, artıq
(qırılmaq bilməyən) ən möhkəm bir ipdən (dəstəkdən) yapışmış olur. Allah (hər
şeyi olduğu kimi) eşidəndir, biləndir! (257) Allah (Ona) iman gətirənlərin
dostudur, onları zülmətdən çıxarıb işığa tərəf yönəldər. Kafirlərin dostu isə
Taqutdur (şeytanlardır). Onları (kafirləri) nurdan ayırıb zülmətə salarlar.
Onlar cəhənnəmlikdirlər və orada həmişəlik qalacaqlar! (258) (Ya Rəsulum!)
Allahın verdiyi hökmranlıq üzündən (azğınlaşaraq) İbrahim ilə Rəbbi barəsində
mübahisə aparan şəxsi (Nəmrudu) görmədinmi? (Və ya əhvalatını bilmirsən?)
İbrahim: “Mənim tanrım həm dirildir, həm də öldürür”, - dediyi zaman, o
(Nəmrud): “Mən də həm dirildir, həm də öldürürəm”, - demişdi. İbrahim ona:
“Allah Günəşi şərqdən doğdurur, bacarırsansa, sən onu qərbdən doğdur!” –
dedikdə, o kafir donub qalmışdı. Həqiqətən, Allah (özünə) zülm edənləri düz
yola yönəltməz! (259) Yaxud (Ya Rəsulum! Damları çökmüş, divarları) uçulmuş bir
kəndin yanından keçən kimsənin əhvalatını bilirsən? O kimsə: “Əcaba, Allah bu
kəndi ölümündən sonra necə dirildəcək?” – demişdi. Belə olduqda, Allah onu yüz
il ölü halında saxladı, sonra dirildərək ondan: “Nə qədər yatmısan?” – deyə
soruşdu. O da: “Bir gün, bəlkə, bir gündən daha az” – deyə cavab verdi. Allah
ona: “Bəlkə, yüz il yatmısan, yediyin yeməyə, içdiyin suya bax, hələ də xarab
olmayıb. Bir də uzunqulağına bax! Səni insanlar üçün bir ibrət dərsi olmaqdan
ötrü belə etdik. İndi (uzunqulağının) sümüklərinə bax, gör necə onları bir-biri
ilə birləşdirir, sonra da onların üzərini ətlə örtürük?” – deyə buyurdu. O
kimsəyə bunlar aydın olduqda: “Artıq bildim ki, Allah hər şeyə qadirdir!” –
dedi. (260) (Ya Rəsulum!) Xatırla ki, İbrahim: “Ey Rəbbim, ölüləri nə cür
diriltdiyini mənə göstər!” – dedikdə (Allah) : “Məgər (ölüləri diriltməyimə)
inanmırsan?” –buyurmuşdu. (İbrahim: ) “Bəli, inanıram, lakin ürəyim sakit
(xatircəm) olmaq üçün (soruşdum)”, - deyə cavab vermişdi. (Bu zaman Allah ona)
buyurmuşdu: “Dörd cür (cins) quş götürüb (səhv salmamaq üçün) onlara diqqətlə
bax, (onları parçalayaraq bir-birinə qatandan) sonra hər dağın başına onlardan
bir parça at, sonra onları çağır, tez yanına gələcəklər. Bil ki, Allah yenilməz
qüvvət, hikmət sahibidir!” (261) Mallarını Allah yolunda sərf edənlərin halı
yeddi sünbül verən bir toxuma bənzər ki, bu sünbüllərin hər birində yüz ədəd
dən vardır. Allah istədiyi kimsə üçün bunu qat-qat artırır. Allah (lütfü ilə)
genişdir. (262) Heç bir kəsə minnət qoymadan, əziyyət vermədən mallarını Allah
yolunda sərf edənlərin Rəbbi yanında mükafatları vardır. Onların (axirətdə) heç
bir qorxusu yoxdur və onlar qəm-qüssə görməzlər. (263) Xoş bir söz və günahları
bağışlamaq əziyyətlə (minnətlə) verilən sədəqədən daha yaxşıdır. Allah
ehtiyacsızdır, həlimdir! (264) Ey iman gətirənlər! Sədəqələrinizi malını
riyakarlıqla (özünü xalqa göstərmək üçün) sərf edən, Allaha və axirət gününə
inanmayan şəxs kimi, minnət qoymaq və əziyyət verməklə puça çıxarmayın. Belə
şəxslərin halı, üzərində bir az torpaq olan qayaya bənzər ki, şiddətli bir
yağış o torpağı (yuyub) aparar və qayanı çılpaq bir daş halına salar. Onlar
qazandıqlarından bir şeyə qadir (nail) olmazlar. Şübhəsiz ki, Allah kafirləri
haqq yoluna yönəltməz! (265) Mallarını Allahın razılığını qazanmaq və
nəfslərini (imanlarını) sabitqədəm etmək yolunda sərf edənlər uca təpənin
üstündə olan bir bağa bənzərlər ki, ora düşən bol yağış onun meyvələrini ikiqat
artırar. Əgər bol yağış yağmasa, az bir şəbnəm (şeh də ona kifayət edər).
Həqiqətən, Allah nə etdiyinizi (bütün əməllərinizi) görəndir! (266) Məgər
sizdən biriniz istərmi ki, içində xurma ağacları, üzümlüklər, (ağacları)
altından arxlar axan və cürbəcür meyvələr olan bir bağçası olsun, (sonra) zəif
(iş bacarığı olmayan, himayəyə möhtac) uşaqları olduğu halda ona qocalıq üz
versin, həmin vaxtda da ora odlu bir qasırğa düşsün və o bağ yanıb tələf olsun?
Allah ayələri sizin üçün bu cür aydınlaşdırır ki, düşünəsiniz. (267) Ey iman
gətirənlər! Qazandığınız və sizin üçün torpaqdan yetişdirdiyimiz şeylərin (ən
pak, halal və) yaxşılarından (Allah yolunda) sərf edin! Ancaq göz yumaraq
aldığınız pis, yaramaz şeylərdən vermək fikrində olmayın! Bilin ki, Allahın heç
bir şeyə ehtiyacı yoxdur. (O, hər cür) şükrə (tə’rifə) layiqdir! (268) Şeytan
sizi yoxsulluqla qorxudaraq alçaq işlərə sövq edər, Allah isə (əksinə) sizə
bağışlanmaq və bərəkət və’dəsi verər. Allah (mərhəməti ilə) genişdir. (Allah
hər şeyi) biləndir. (269) Allah istədiyi şəxsə hikmət (elm, mə’rifət,
müdriklik) bəxş edər. Kimə hikmət bəxş edilmişsə, ona çoxlu xeyir (əbədi
səadət) verilmişdir. Bunu ancaq ağıllı adamlar dərk edərlər! (270) (Allah
yolunda) xərclədiyiniz və nəzir etdiyiniz hər hansı şeyi, şübhəsiz ki, Allah bilir,
lakin (xəsislik göstərib özlərinə) zülm edənlərin (qiyamət günü) heç bir
köməkçisi olmaz! (271) Yoxsullara aşkarda sədəqə verməyiniz yaxşıdır, lakin onu
gizlində versəniz daha yaxşı olar. Bu, günahlarınızın bir qismini örtər. Allah
tutduğunuz hər bir işdən xəbərdardır! (272) (Ya Rəsulum!) İnsanları doğru yola
yönəltmək sənin borcun deyildir. (Sənin vəzifən ancaq onları haqq yola də’vət
etməkdir). Allah kimi istərsə, onu doğru yola yönəldər. Malınızdan sərf
etdiyiniz hər hansı bir şeyin (mənfəəti) ancaq özünüz üçündür. Siz onu yalnız
Allahın razılığını qazanmaq üçün verirsiniz. Malınızdan verdiyiniz hər hansı
bir şeyin əvəzi tamamilə sizə ödəniləcəkdir. Sizə əsla zülm edilməz! (273)
(Sədəqə) Allah yolunda canından keçərək (dolanmaq, ruzi kəsb etmək üçün) yer
üzündə hərəkət edə bilməyən (və ya buna imkanı olmayan) yoxsullar üçündür. Belə
şəxslər həyalı olub dilənçilikdən çəkindiklərinə görə nadanlar onları dövlətli
hesab edirlər. (Ya Rəsulum!) Sən isə onları üzlərindən tanıyırsan. Onlar heç
kəsdən israrla bir şey istəməzlər. Sizin mallarınızdan (bunlara) nə
verdiyinizi, şübhəsiz ki, Allah bilir! (274) Mallarını gecə və gündüz, gizli və
aşkar (yoxsullara) sərf edənlərin Rəbbi yanında böyük mükafatları vardır.
Onların (axirətdə) heç bir qorxusu yoxdur və onlar qəm-qüssə görməzlər. (275)
Sələm (müamilə, faiz) yeyənlər (qiyamət günü) qəbirlərindən ancaq Şeytan
toxunmuş (cin vurmuş dəli) kimi qalxarlar. Bunların belə olmaları: “Alış-veriş
də sələm kimi bir şeydir!” – dedikləri üzündəndir. Halbuki, Allah alış-verişi
halal, sələm (faiz) almağı isə haram (qadağan) etmişdir. İndi hər kəs Rəbbi
tərəfindən gələn nəsihəti qəbul etməklə (bu işə) son qoyarsa, keçmişdə aldığı
(sələmlər) onundur (ona bağışlanar). Onun işi Allaha aiddir. Amma (yenidən
sələmçiliyə) qayıdanlar cəhənnəmlikdirlər və orada həmişəlik qalacaqlar! (276)
Allah sələmi (sələmlə qazanılan malın bərəkətini) məhv edər, sədəqələri
(sədəqəsi verilmiş malın bərəkətini) isə artırar. Allah kafiri, günahkarı
sevməz! (277) İman gətirən, xeyirli işlər görən, namaz qılan, zəkat verən
şəxslərin Rəbbi yanında mükafatları vardır. Onların (axirətdə) heç bir qorxusu
yoxdur və onlar qəm-qüssə görməzlər! (278) Ey mö’minlər! Əgər, doğrudan da,
iman gətirmişsinizsə, Allahdan qorxub sələmdən qalan məbləğdən (faizdən) vaz
keçin! (Onu borclulardan almayın!) (279) Əgər belə etməsəniz, o zaman Allaha və
Onun peyğəmbərinə qarşı müharibəyə girişdiyinizi bilin!Yox, əgər tövbə etsəniz,
sərmayəniz (mayanız) sizindir. Beləliklə, nə siz zülm edərsiniz, nə də sizə
zülm olunar! (280) Əgər sizə borclu olan şəxs çətin vəziyyətdə olarsa, ona
vəziyyəti yaxşılaşıncaya qədər möhlət verin! Əgər bilmək istəyirsinizsə,
(borcu) ona sədəqə olaraq bağışlamağınız daha yaxşıdır! (281) Allaha tərəf
qaytarılacağınız gündən qorxun! (O gün) hər kəsə gördüyü əməlin əvəzi veriləcək
və (haqsız yerə) zülm olunmayacaqdır! (282) Ey iman gətirənlər! Müəyyən müddətə
bir-birinə borc verib aldıqda, onu yazın! Bunu (bu sənədi) aranızda bir nəfər
katib ədalətlə yazsın! Katib gərək Allahın öyrətdiyi kimi yazmaqdan boyun qaçırmasın,
yazsın! Borclu olan şəxs borcunu söyləyərək (deyə-deyə) yazdırsın və Rəbbi olan
Allahdan qorxaraq ondan (borcdan) bir şey əskiltməsin. Əgər borclu ağılsız və
zəifdirsə (qoca və ya uşaqdırsa), yaxud söyləməyə qadir deyilsə, o zaman gərək
onun (əvəzinə) vəkili ədalətlə deyib (borcu) yazdırsın. Öz adamlarınızdan iki
kişini də şahid tutun! Əgər iki kişi olmazsa, razı olduğunuz bir kişi ilə iki
qadının şəhadəti kifayətdir. Əgər (qadınlardan) biri (şəhadəti) unudarsa, o
birisi onun yadına salsın. Şahidlər (bu işə) də’vət olunduqları zaman boyun
qaçırmasınlar. Az və ya çox olmasına baxmayaraq, borcu öz vaxtına qədər (nə
müddətə verilmiş olduğunu) yazmağa ərinməyin! Sizin bu işiniz Allah yanında
daha ədalətli, şahidlik üçün daha düzgün və şübhəyə düşməməniz üçün haqqa daha
yaxındır. Lakin aranızda həmişə dövr edən aşkar (nəğd) ticarət zamanı onu
yazmamağınız sizin üçün günah deyildir. (Hər halda) alış-veriş etdiyiniz vaxt
şahid tutun! Ancaq katibə və şahidə zərər yetirilməsin. Əgər zərər yetirsəniz,
əlbəttə, bu sizin üçün pis işdir. Allahdan qorxun! Allah (ehtiyacınız olan
şeyləri) sizə öyrədir. Allah bütün işləri biləndir! (283) Səfərdə olub katib
tapmasanız, girov saxlayın. Əgər bir-birinizə e’tibar edirsinizsə, e’tibar
olunmuş şəxs əmanəti geri qaytarsın və Rəbbi olan Allahdan qorxsun! Şahidliyi
(şahidi olduğunuz şeyi) gizlətməyin! Onu gizlədən şəxsin qəlbi günahkardır.
Allah etdiyiniz əməlləri biləndir! (284) Göylərdə və yerdə nə varsa, (hamısı)
Allaha məxsusdur. Siz ürəyinizdə olanı zahirə çıxarsanız da, çıxarmasanız da,
Allah ona müvafiq sizinlə haqq-hesab çəkər. (Allah) istədiyini bağışlar,
istədiyinə də əzab verər. Allah hər şeyə qadirdir! (285) Peyğəmbər Rəbbi
tərəfindən ona nazil edilənə (Qur’ana) inanmış və mö’minlər də iman
gətirmişlər. (Onların) hamısı Allaha, Onun mələklərinə, kitablarına və (bütün)
peyğəmbərlərinə iman gətirərək dedilər: “Biz Onun peyğəmbərləri arasında fərq
qoymuruq. (Allahın hökmlərini) eşitdik (anladıq) və itaət etdik. Ey Rəbbimiz,
bizi bağışla, (axırda) Sənin dərgahına (hüzuruna) qayıdacağıq!” (286) Allah hər
kəsi yalnız qüvvəsi yetdiyi qədər yükləyər (bir işə mükəlləf edər). Hər kəsin
qazandığı yaxşı əməl də, pis əməl də özünə aiddir. (Mö’minlər deyirlər: ) “Ey
Rəbbimiz, (bə’zi tapşırıqlarını) unutduqda və ya yanıldıqda bizi cəzalandırma!
Ey Rəbbimiz, bizdən əvvəlkiləri yüklədiyin kimi, bizi ağır yükləmə! Ey
Rəbbimiz, gücümüz çatmayan şeyi bizə yükləyib daşıtdırma! Bizi əfv edib
bağışla, bizə rəhm et! Sən bizim ixtiyar sahibimizsən (mövlamızsan). Kafirlərə
qələbə çalmaqda bizə kömək et!”
ليست هناك تعليقات:
إرسال تعليق